کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود؛ دلایل ابتلا به پیسی

بیماری پیسی، که به عنوان ویتیلیگو نیز شناخته می‌شود، یک اختلال پوستی است که باعث از دست رفتن رنگدانه‌های طبیعی پوست و ایجاد لکه‌های سفید رنگ می‌شود. این بیماری به دلیل تخریب سلول‌های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) در پوست رخ می‌دهد و می‌تواند بر هر قسمت از پوست بدن تاثیر بگذارد. اگرچه علت دقیق پیسی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی مانند ژنتیک، استرس و مشکلات سیستم ایمنی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.

یکی از عوامل مهمی که در سلامت پوست و پیشگیری از بروز بیماری‌هایی از نوع پیسی موثر است، تامین ویتامین است. در این مقاله، به بررسی این نکته خواهیم پرداخت که کمبود چه ویتامینی باعث بیماری پیسی می‌شود و نقش آن‌ها در پیشگیری و درمان این اختلال پوستی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در ادامه با مجله طب خونه همراه باشید.

چه چیزهایی باعث پیسی می‌شود؛ از ژنتیک تا کمبود ویتامین 

دلایل اصلی این بیماری هنوز کاملاً مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز و یا تشدید آن موثر باشند. از جمله می‌توان به نقش سابقه خانوادگی، به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل بروز پیسی اشاره نمود.

همچنین کمبود برخی از ویتامین‌ها می‌تواند نقش اساسی در روند تشدید پیسی داشته باشد. در پاسخ به این سوال که کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود بهتر است بدانیم، تنها دلیل بروز این بیماری ویتامین‌ها نیستند؛ اما با تغذیه اصولی می توان درصد احتمال بروز آن را کاهش داد. در ادامه مهمترین عوامل ابتلا به پیسی شرح داده خواهند شد.

1. ژنتیک (وراثت)؛ مهم‌ترین عامل ابتلا به بیماری پیسی

ژنتیک یکی از عوامل اصلی بروز پیسی است. افرادی که سابقه خانوادگی پیسی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری خواهند بود. مطالعات نشان داده‌اند که پیسی ممکن است به دلیل تغییرات ژنتیکی خاصی که بر سیستم ایمنی یا تولید رنگدانه‌ها تأثیر می‌گذارند، به ارث برسد. برای جلوگیری از پیشرفت پیسی و یا بروز آن، می‌توانید با بررسی سابقه خانوادگی به پزشک متخصص مراجعه نموده و راهکار‌های تخصصی دریافت کنید. 

2. اختلالات سیستم ایمنی؛ تخریب رنگدانه ها

پیسی به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست (ملانوسیت‌ها) حمله کرده و آن‌ها را تخریب می‌کند. این تخریب باعث ایجاد لکه‌های سفید روی پوست می‌شود. برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری تیروئید، دیابت نوع 1، آرتریت روماتوئید و لوپوس می‌توانند خطر ابتلا به پیسی را افزایش دهند. 

3. استرس روانی؛ علت لکه‌های سفید روی پوست

در پاسخ به این سوال که اصولا چه چیزهایی باعث پیسی می شود، نمی توان نقش استرس را انکار نمود. استرس‌ شدید می‌تواند نقش مهمی در بروز لکه‌های سفید روی پوست چهره یا بدن داشته باشد. تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک که در زمان استرس ایجاد می‌شود می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد و به تخریب سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست منجر شود. در بسیاری از موارد، پیسی پس از تجربه استرس شدید یا حادثه‌ای آسیب‌زا بروز پیدا می‌کند. 

4. عوامل محیطی؛ نقش آسیب های فیزیکی در اختلالات پوستی

آسیب‌های فیزیکی به پوست مانند سوختگی‌ها، بریدگی‌ها یا ضربات شدید ممکن است موجب تحریک سیستم ایمنی شده و باعث بروز پیسی شوند. این نوع آسیب‌ها ممکن است سبب تغییرات در عملکرد سلول‌های رنگدانه‌ساز و در نتیجه بروز لکه‌های سفید شود. همچنین قرارگیری در معرض مواد شیمیایی خاص می‌تواند باعث بروز یا تشدید بیماری پیسی گردد.

5. عوامل هورمونی؛ علت بروز پیسی

آیا تغییرات هورمونی که در طول عمر انسان‌ها به دلایل مختلف روی می‌دهند، می‌توانند احتمال ابتلا به پیسی را افزایش دهند؟ تغییرات هورمونی که در دوران بلوغ، بارداری یا یائسگی رخ می‌دهند، می‌توانند تأثیر زیادی بر سیستم ایمنی و وضعیت پوست بگذارند. بسیاری از افراد مشاهده کرده‌اند که بیماری پیسی در زمان‌هایی که تغییرات هورمونی شدید رخ می‌دهد، مانند دوران بلوغ یا بارداری، شدت می‌یابد. 

6. کمبود ویتامین‌؛ موثر در ابتلا به پیسی 

کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به ویژه ویتامین D، ویتامین B12، ویتامین E و برخی از مواد معدنی مانند مس و سلنیوم می‌تواند با بروز پیسی مرتبط باشد. این کمبودها ممکن است به دلیل اختلالات تغذیه‌ای و مشکلات جذب مواد مغذی در بدن رخ دهند. همانطور که در پاسخ قبلی اشاره شد، این کمبودها می‌توانند به تضعیف عملکرد سیستم ایمنی و آسیب به سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست منجر شوند.  پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از پیشرفت پیسی در صورت ابتلا به این بیماری، با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های مربوط، به تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن خود بپردازید. 

پیسی یک بیماری پیچیده است که به‌طور معمول تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، ایمنی، محیطی و حتی روانی قرار می‌گیرد. شناخت این عوامل می‌تواند به پیشگیری و درمان به موقع پیسی کمک کند. اما علاوه بر این موارد، کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود؟ در ادامه به معرفی مهم‌ترین موارد خواهیم پرداخت. 

آیا کمبود ویتامین D و پیسی ارتباط مستقیم دارند؟

ویتامین D یکی از ویتامین‌های حیاتی برای سلامت بدن است که نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی، رشد و ترمیم سلول‌های پوستی، و تنظیم فرآیندهای التهابی دارد. این ویتامین که به عنوان “ویتامین خورشید” شناخته می‌شود، عمدتاً از طریق نور خورشید در بدن تولید می‌شود و همچنین از طریق برخی مواد غذایی و مکمل‌ها تأمین می‌شود. ملانین رنگدانه‌ای است که مسئول رنگ پوست، مو و چشم‌هاست.

ویتامین D می‌تواند بر فعالیت سلول‌های ملانوسیت تأثیر بگذارد و تولید ملانین را تقویت کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مناسب این ویتامین ممکن است به بهبود لکه‌های سفید ناشی از پیسی کمک کند و در برخی موارد، بازگشت رنگدانه‌ها به پوست را تسریع کند. گاهی لکه های سفید روی پوست کمبود ویتامین‌ها را به همراه دارند و ویتامین D مهمترین عنصر موثر در این مورد است.

چگونه می‌توان سطح ویتامین D را در بدن حفظ کرد؟

برای جلوگیری از کمبود ویتامین D و کاهش خطر ابتلا یا پیشرفت پیسی، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

1. قرار گرفتن در معرض نور خورشید (حداقل 10 تا 30 دقیقه در روز، بسته به نوع پوست و موقعیت جغرافیایی).
2. مصرف غذاهای غنی از ویتامین D مانند ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین، ماهی تن)، زرده تخم‌مرغ، لبنیات غنی‌شده و قارچ اهمیت زیادی دارد. 
3. استفاده از مکمل‌های ویتامین D تحت نظر پزشک، به‌ویژه در افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند.
4. بررسی منظم سطح ویتامین D از طریق آزمایش خون و مشورت با پزشک در صورت نیاز به درمان‌های مکمل.

جالب است بدانید ویتامین D خاصیت ضدالتهابی دارد و کمبود آن ممکن است باعث افزایش التهاب و عدم تعادل در عملکرد سلول‌های پوستی شود که می‌تواند علاوه بر پیسی، آکنه را تشدید کند. بنابراین اگر می‌پرسید کمبود چه ویتامینی باعث جوش و آکنه می‌شود؟ باید بگوییم یکی از مهمترین موارد ویتامین D است.

چگونه کمبود ویتامین B12 باعث پیسی می‌شود؟

ویتامین B12 یکی از ویتامین‌های ضروری بدن است که در تولید گلبول‌های قرمز، عملکرد سیستم عصبی و متابولیسم بدن نقش دارد. این ویتامین همچنین تاثیر مستقیمی بر سلامت پوست دارد و در تولید DNA و تقسیم سلولی نقش کلیدی ایفا می‌کند. کمبود ویتامین B12 می‌تواند بر عملکرد سیستم ایمنی و سلامت ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولید کننده رنگدانه) تأثیر بگذارد و یکی از عوامل مؤثر در بروز یا تشدید پیسی (ویتلیگو) باشد.

یکی از عوامل کلیدی در ایجاد پیسی، استرس اکسیداتیو است که باعث تخریب ملانوسیت‌ها و از بین رفتن رنگدانه‌های پوست می‌شود. ویتامین B12 به کاهش استرس اکسیداتیو کمک کرده و از سلول‌های پوست در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. پس در پاسخ به این سوال که کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود، باید بگوییم کمبود مجموعه‌ای از ویتامین‌ها می‌تواند در این نوع اختلال موثر باشد. 

نحوه مصرف ویتامین B12 برای کمک به پیسی؛ گروه ویتامین B

مصرف ویتامین B12 می‌تواند برای افرادی که دچار پیسی هستند مفید باشد، به‌ویژه در صورتی که کمبود این ویتامین در بدن آن‌ها مشاهده شود.

1. مصرف خوراکی: مصرف غذاهای غنی از ویتامین B12 یا مکمل‌های خوراکی می‌تواند به تأمین نیاز بدن کمک کند. از جمله این موارد می توان به گوشت قرمز (به‌ویژه جگر گاو و گوسفند)، مرغ و بوقلمون، ماهی‌های چرب (سالمون، تن، ساردین)، تخم‌مرغ، لبنیات (شیر، پنیر، ماست)، غذاهای غنی‌شده (برخی از غلات صبحانه و شیرهای گیاهی غنی‌شده با B12) اشاره نمود.
2. مکمل‌های تزریقی: در موارد کمبود شدید، پزشک ممکن است تزریق ویتامین B12 را تجویز کند.
3. ترکیب با فولات و ویتامین C: برای افزایش جذب و اثرگذاری بیشتر، ویتامین B12 معمولاً همراه با فولات (B9) و ویتامین C مصرف می‌شود.

هم چنین جالب است بدانید کمبود ویتامین B12 علاوه بر پیسی، می‌تواند باعث ضعف عضلانی، بی‌حسی و گزگز، لرزش بدن، سرگیجه و حتی مشکلات عصبی شدیدتر مانند عدم تعادل و حرکات غیرارادی شود. پس اگر برای شما این سوال پیش آمده است که کمبود چه ویتامینی باعث لرزش بدن می‌شود؟ مهم‌ترین مورد ویتامین B12 خواهد بود. 

نقش ویتامین E در بروز پیسی چیست؟

ویتامین E یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های بدن است که نقش حیاتی در حفظ سلامت پوست، کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های پوستی در برابر آسیب‌های اکسیداتیو دارد. این ویتامین چربی‌دوست است و در غشای سلولی قرار می‌گیرد تا از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کند. از آنجا که پیسی (ویتلیگو) یک بیماری خودایمنی مرتبط با استرس اکسیداتیو و تخریب سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست (ملانوسیت‌ها) است، ویتامین E می‌تواند نقش مؤثری در کاهش سرعت پیشرفت این بیماری و حتی کمک به بهبود وضعیت پوست در صورت ابتلا به پیسی داشته باشد.

مصرف ویتامین E ؛ لکه‌های سفید روی پوست را بهبود بخشیم

گرچه ویتامین E به‌تنهایی نمی‌تواند درمان اصلی این بیماری باشد. با این حال، مصرف ویتامین E می‌تواند به بهبود شرایط پوست کمک کند.

1. مصرف خوراکی: می‌توان از مواد غذایی غنی از ویتامین E یا مکمل‌های آن تحت نظر پزشک استفاده کرد. میزان مصرف توصیه‌شده برای بزرگسالان معمولاً 15 میلی‌گرم در روز است. برخی از مهم‌ترین منابع غذایی ویتامین E که برای جلوگیری از پیسی پیشنهاد می‌شوند شامل آجیل‌ها (بادام، گردو، فندق، بادام زمینی)، دانه‌ها (تخمه آفتابگردان، تخمه کدو)، روغن‌های گیاهی (روغن زیتون، روغن بادام، روغن آفتابگردان)، سبزیجات برگ‌سبز (اسفناج، کلم بروکلی)، ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین) و آووکادو هستند. 
2. مصرف موضعی: استفاده از روغن ویتامین E یا کرم‌های حاوی این ویتامین می‌تواند به بهبود سلامت پوست و افزایش رطوبت آن کمک کند.
3. ترکیب با سایر درمان‌ها: مصرف ویتامین E همراه با ویتامین C و زینک می‌تواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد. 

دقت کنید که در صورت تایید کمبود ویتامین E از سوی پزشک، حتما طریقه مصرف ویتامین E را که متناسب با میزان کمبود و نیاز شما باشد را دریافت نموده و به خوبی رعایت کنید. 

آیا کمبود ویتامین C باعث بروز پیسی می‌شود؟

ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی و ضروری برای سلامت پوست و سیستم ایمنی بدن است. این ویتامین به تولید کلاژن، محافظت از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. از آنجایی که پیسی (ویتلیگو) یک بیماری خودایمنی مرتبط با تخریب ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولید کننده رنگدانه پوست) است، ویتامین C می‌تواند در کاهش سرعت پیشرفت این بیماری و بهبود وضعیت پوست نقش مهمی داشته باشد. کمبود ویتامین C می‌تواند باعث ضعف در بازسازی پوست و ایجاد مشکلات پوستی شود. در افراد مبتلا به پیسی، سطوح پایین ویتامین C ممکن است با افزایش التهاب و اختلال در روند درمان ارتباط داشته باشد.

نحوه مصرف ویتامین C برای بیماران مبتلا به پیسی؛ موثر در سلامت پوست

ویتامین C برای بیمارانی که به بیماری پیسی (آلوئک) مبتلا هستند، می‌تواند فواید متعددی داشته باشد، زیرا این ویتامین نقش‌های مختلفی در سلامت عمومی بدن و به‌ویژه در پوست ایفا می‌کند. ویتامین C  را می‌توان از طریق رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها به دست آورد.  

1. مصرف خوراکی: دریافت ویتامین C از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌های خوراکی (معمولاً 500 تا 1000 میلی‌گرم در روز) توصیه می‌شود. هم‌چنین منابع غذایی غنی از ویتامین C؛ مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپ‌فروت، نارنگی)، توت‌فرنگی و کیوی، فلفل دلمه‌ای (قرمز، زرد، سبز)، گوجه‌فرنگی، کلم بروکلی و گل‌کلم، اسفناج و سایر سبزیجات برگ‌سبز هستند. 
2. مصرف موضعی: برخی کرم‌ها و سرم‌های پوستی حاوی ویتامین C می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت پوست کمک کنند.
3. ترکیب با سایر ویتامین‌ها: ویتامین C در کنار ویتامین E، زینک و ویتامین B12 اثرگذاری بهتری در کنترل پیسی دارد.

در صورتی که شما از مکمل‌ها و قر‌ص‌های جوشان برای تامین این ویتامین استفاده می‌کنید، حتما بهترین زمان مصرف قرص جوشان ویتامین c را در نظر بگیرید تا مکمل مورد استفاده، به بهترین شکل جذب بدن شود. 

راهکار های جلوگیری از بروز پیسی؛ اقدامات پیشگیرانه 

برای جلوگیری از بروز پیسی (ویتلیگو)، در نظر گرفتن چندین استراتژی و تغییرات در سبک زندگی می‌تواند مفید باشد. اگرچه این بیماری به‌طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد یا روند پیشرفت آن را کند کرد. در ادامه، برخی از اقدامات پیشگیرانه مهم برای جلوگیری از پیسی آورده شده است:

اقدامات پیشگیرانه از پیسی	راهکار پیشگیری
حفظ سلامت پوست در برابر سوختگی	استفاده از کرم‌های ضدآفتاب برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تابش مستقیم آفتاب
مراقبت از سیستم ایمنی بدن	استفاده از مواد غذایی تقویت‌کننده سیستم ایمنی، مصرف مکمل‌های غذایی (در صورت نیاز)، انجام ورزش منظم و حفظ سبک زندگی سالم
مراقبت از سلامت هورمونی	مراجعه به پزشک متخصص و دریافت درمان‌های مناسب برای پیشگیری از اختلالات هورمونی
پرهیز از استفاده بی‌رویه از داروهای خاص	پرهیز از مصرف داروها بدون تجویز پزشک و دریافت مشاوره تخصصی در صورت بروز هر نوع بیماری
مراجعه به پزشک و مشاوره ژنتیکی	مراجعه به پزشک متخصص و مدیریت و پیشگیری از بروز پیسی، در صورت وجود سابقه خانوادگی

اگرچه پیسی کاملاً قابل پیشگیری نیست، اما با رعایت این اقدامات می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد و در صورت بروز، پیشرفت آن را کندتر کرد. همچنین، تشخیص زودهنگام و پیگیری درمان‌های مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود؛ به روایت طب خونه

پیسی یا ویتیلیگو یک بیماری خودایمنی است که به از دست رفتن رنگدانه‌های پوست و ایجاد لکه‌های سفید منجر می‌شود. عواملی مانند ژنتیک، استرس، آسیب‌های پوستی، تغییرات هورمونی و کمبود برخی ویتامین‌ها می‌توانند در بروز این بیماری موثر باشند.

کمبود چه ویتامینی باعث پیسی می‌شود؟ ویتامین‌هایی مانند D، B12، E، C و A از جمله ویتامین‌های مهمی هستند که در حفظ سلامت پوست و عملکرد صحیح سیستم ایمنی نقش دارند و کمبود آن‌ها می‌تواند باعث تخریب سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست و بروز پیسی شود. همچنین، تقویت سیستم ایمنی، رعایت رژیم غذایی متعادل، مدیریت استرس و مراقبت از پوست از جمله اقدامات پیشگیرانه‌ای هستند که می‌توانند احتمال بروز این بیماری را کاهش دهند.

سوالات متداول کاربران:

1.  آیا پیسی درمان قطعی دارد؟

متاسفانه، تا به امروز هیچ درمان قطعی برای پیسی وجود ندارد. اما درمان‌های مختلفی مانند استفاده از کرم‌های موضعی استروئیدی، نوردرمانی (نور UVB) و درمان‌های خودایمنی می‌توانند به بهبود وضعیت پوست و تسکین علائم کمک کنند. درمان‌های زودهنگام و مناسب می‌توانند به کند شدن پیشرفت بیماری و بازسازی رنگدانه‌های پوست کمک کنند.

2. آیا تغذیه نقش مهمی در بروز پیسی دارد؟

بله، تغذیه می‌تواند تأثیر زیادی در بروز یا مدیریت پیسی داشته باشد. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین D، B12، E و C می‌تواند به تخریب سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست کمک کند. رعایت یک رژیم غذایی متعادل و مصرف مواد مغذی ضروری می‌تواند به پیشگیری از پیسی و کاهش سرعت پیشرفت آن کمک کند.

3.  آیا پیسی می‌تواند در همه نقاط بدن بروز کند؟

بله، پیسی می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن بروز کند، از جمله صورت، دست‌ها، پاها و ناحیه تناسلی. این بیماری اغلب به صورت لکه‌های سفید روی پوست چهره یا بدن ظاهر می‌شود. در برخی افراد، لکه‌ها ممکن است به طور تصادفی و در نواحی خاصی از بدن ایجاد شوند.

4.  آیا پیسی در دوران بارداری تشدید می‌شود؟

تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث تشدید پیسی در برخی زنان شود. این تغییرات هورمونی ممکن است بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد و باعث افزایش فعالیت بیماری یا بروز لکه‌های جدید شود. با این حال، در بسیاری از زنان باردار، وضعیت بیماری در دوران بارداری ثابت باقی می‌ماند یا حتی بهبود می‌یابد.