اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ سفری به دنیای پیچیده مفصل فک و مشکلات آن

آیا تابه‌حال برایتان پیش آمده هنگام خمیازه کشیدن، غذا خوردن یا حرف زدن، فکتان درد بگیرد؟ یا حتی صدای کلیک یا تق‌تق را از فکتان بشنوید؟ این‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) باشند. مفصل گیجگاهی فکی، فک پایین شما را به جمجمه وصل می‌کند و اجازه می‌دهد دهانتان را باز و بسته کنید و بجوید.

خیلی‌ها فکر می‌کنند درد فک مربوط به دندان‌ها می‌شود، اما TMJD می‌تواند باعث درد در فک، سردرد، گوش درد و حتی گردن درد شود و حسابی زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در این مطلب از مجله سلامت طب خونه، قصد داریم بیشتر در مورد اختلال مفصل گیجگاهی فکی صحبت کنیم و بفهمیم علت و علائم التهاب مفصل فک چیست و چگونه درمان می‌شود. با ما همراه شوید.

اختلال مفصل گیجگاهی فکی چیست؟ درکی ساده از دردهای فک و سردردها

آیا تابه‌حال در فک خود احساس درد کرده‌اید، یا هنگام باز و بسته کردن دهانتان صدای کلیک شنیده‌اید؟ این‌ها می‌توانند نشانه‌های اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) باشند. این وضعیت به مشکلاتی اشاره دارد که مفصل فک شما، عضلات اطراف آن و رباط‌ها را درگیر می‌کند. این مشکلات می‌توانند باعث درد فک، سردرد و مشکل در باز و بسته کردن دهان شوند.

شاید شنیده باشید که برخی افراد به این مشکلات «TMJ» می‌گویند؛ اما درواقع، TMJ یا مفصل گیجگاهی فکی به خود مفصل فک اشاره دارد، درحالی‌که «TMD» (اختلال مفصل گیجگاهی فکی) یا «TMJD» به مشکل یا اختلال در آن مفصل می‌پردازد.

هر فرد دو مفصل گیجگاهی فکی دارد که در طرفین صورت و جلوی گوش‌ها قرار گرفته‌اند. این مفاصل، استخوان فک پایین را به جمجمه متصل و به فرد در انجام کارهایی مانند جویدن و صحبت کردن کمک می‌کنند. جالب است بدانید که بین 5 تا 12 درصد از بزرگسالان به نوعی از این اختلال دچار می‌شوند. این مشکل در خانم‌ها دو برابر شایع‌تر است و معمولا در افراد بین 20 تا 40 سال دیده می‌شود.

دسته‌بندی TMD؛ شناخت انواع دردهای فک

پزشکان، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMD) را به سه دسته اصلی: اختلال مفصل فک، اختلال عضلات جویدن و سردردهای ناشی از TMD تقسیم می‌کنند تا بهتر بتوانند علت درد و مشکلات را تشخیص بدهند و درمان کنند. در ادامه هر کدام از انواع دسته بندی TMD را با جزئیات بیشتر توضیح می‌دهیم.

1. اختلالات مفصل فک؛ وقتی خودِ مفصل دردسر‌ساز می‌شود

این دسته شامل مشکلاتی است که مستقیماً خود مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) را درگیر می‌کند. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب به دیسک مفصل: دیسکی کوچک و نرم بین استخوان‌های مفصل فک قرار دارد که مانند ضربه‌گیر عمل می‌کند. اگر این دیسک جابجا شود یا آسیب ببیند، می‌تواند باعث درد و صدای کلیک یا تق‌تق شود.
• آرتروز (ساییدگی) مفصل: درست مانند سایر مفاصل بدن، مفصل فک هم می‌تواند دچار ساییدگی شود که به آن آرتروز می‌گویند. این وضعیت می‌تواند باعث درد، خشکی و محدودیت حرکت شود.
• التهاب مفصل: گاهی اوقات مفصل فک ممکن است ملتهب شود که منجر به درد، تورم و حساسیت در ناحیه می‌شود.

درواقع، این مشکلات درونی مفصل فک هستند که باعث بروز علائمی مثل درد و صدا می‌شوند. در مقاله «آیا صدا دادن فک خطرناک است» می‌توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید.

2. اختلالات عضلات جویدن؛ وقتی عضلات فک درد می‌گیرند و خسته می‌شوند

این دسته به مشکلاتی مربوط می‌شود که در عضلات کنترل‌کننده حرکت فک ایجاد می‌شوند. این عضلات برای جویدن، صحبت کردن و خمیازه کشیدن بسیار مهم هستند. مشکلات رایج در این دسته عبارت‌اند از:

• اسپاسم یا گرفتگی عضلانی: مانند هر عضله دیگری در بدن، عضلات جویدن هم می‌توانند دچار گرفتگی و اسپاسم شوند که بسیار دردناک است.
• درد عضلانی: استفاده بیش‌ازحد، استرس یا عادات بد مانند دندان‌قروچه می‌توانند باعث خستگی و درد مزمن در عضلات فک شوند.
• فیبرومیالژیا: در برخی موارد، درد عضلات فک می‌تواند بخشی از یک بیماری گسترده‌تر به نام فیبرومیالژیا باشد که باعث درد عمومی در بدن می‌شود.

این مشکلات عضلانی اغلب با فشار، استرس یا حتی عادت‌هایی که فرد ناخودآگاه انجام می‌دهد، تشدید می‌شوند.

3. سردردهای ناشی از TMD؛ وقتی درد فک به سر میزند

یکی از علائم شایع TMD، سردرد است. این سردردها اغلب به دلیل فشاری که بر عضلات و اعصاب اطراف فک وارد می‌شود، ایجاد می‌شوند. این سردردها معمولاً به صورت:

• درد در ناحیه شقیقه: درست در کنار سر، بالای گوش‌ها احساس می‌شود.
• درد در ناحیه پیشانی: ممکن است به سمت جلوی سر نیز گسترش یابد.
• درد در پشت چشم‌ها: احساس فشار یا درد در اطراف چشم‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ای از سردرد مرتبط با TMD باشد. این سردردها می‌توانند از نوع تنشی باشند و معمولاً با فعالیت فک تشدید می‌شوند.

با شناخت این سه دسته اصلی، پزشکان و دندانپزشکان می‌توانند به طور دقیق‌تری علت مشکلات را تشخیص بدهند و بهترین برنامه درمانی را برای بهبود علائم TMD پیشنهاد کنند.

علائم اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ نشانه‌هایی که میگویند فک شما مشکل دارد

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) می‌توانند با نشانه‌های مختلفی خود را نشان دهند. شناخت این علائم به شما کمک می‌کند تا زودتر به مشکل پی ببرید و به دنبال کمک باشید:

• درد یا حساسیت در فک: این یکی از شایع‌ترین علائم است. ممکن است فک شما هنگام لمس یا حرکت دردناک باشد.
• درد در یک یا هر دو مفصل فک: درد می‌تواند مستقیما در محل مفصل، یعنی درست جلوی گوش شما، احساس شود.
• درد مبهم در داخل و اطراف گوش: گاهی اوقات درد فک به گوش‌ها سرایت می‌کند و ممکن است با گوش‌درد اشتباه گرفته شود.
• مشکل در جویدن یا درد هنگام جویدن: خوردن غذا، به خصوص غذاهای سفت یا جویدنی، می‌تواند دشوار و دردناک باشد.
• درد مبهم در صورت: ممکن است دردهای پراکنده و مبهمی را در سراسر صورت خود احساس کنید.
• قفل شدن مفصل فک: گاهی اوقات مفصل فک ممکن است قفل کند، به این معنی که باز یا بسته کردن کامل دهان برایتان دشوار می‌شود.
• سردرد: TMJD می‌تواند باعث انواع مختلفی از سردرد به خصوص در ناحیه گیجگاه یا شقیقه شود.
• گردن درد: درد و کشیدگی در عضلات فک می‌تواند به گردن نیز منتقل شود و باعث گردن درد شود.
• درد چشم: در برخی موارد، درد ممکن است در اطراف یا پشت چشم‌ها نیز احساس شود.
• دندان درد همراه با حساسیت فک: گاهی اوقات ممکن است احساس دندان درد کنید، درحالی‌که مشکل اصلی از فک و عضلات اطراف آن است.

اختلالات مفصل گیجگاهی فکی همچنین می‌توانند باعث ایجاد صدای کلیک، تق‌تق یا حتی احساس سایش هنگام باز کردن دهان یا جویدن شوند. بااین‌حال، اگر این صداها همراه با درد نباشند یا حرکت فک شما را محدود نکنند، معمولاً نیازی به درمان خاصی نیست. بسیاری از افراد ممکن است بدون هیچ مشکلی، این صداها را در فک خود تجربه کنند.

اگر هر یک از این علائم را به طور مکرر تجربه می‌کنید و زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار داده‌اند، بهتر است با یک پزشک یا دندانپزشک متخصص مشورت کنید تا علت دقیق آن مشخص شود. در برخی موارد دندانپزشک با درمان اوربایت فک می‌تواند مشکلات فک را حل نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اوربایت، می‌توانید مقاله «اوربایت چیست» را مطالعه کنید.

علل اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ چرا مفصل فک مشکل پیدا می‌کند؟

مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که هم به صورت لولایی (مثل درِ خانه) و هم به صورت کشویی (سُر خوردن) حرکت می‌کند. در این مفصل، سر استخوان فک پایین و حفره‌ای در جمجمه به هم می‌رسند.

سطح این استخوان‌ها با غضروف نرمی پوشیده شده است و بین آن‌ها یک دیسک کوچک و ضربه‌گیر قرار دارد. این دیسک معمولاً باعث می‌شود که حرکت فک روان و بدون مشکل باشد؛ اما وقتی این سیستم پیچیده دچار مشکل می‌شود، می‌تواند دردهای TMJD را ایجاد کند. دلایل مختلفی می‌توانند باعث بروز این مشکلات شوند که عبارت‌اند از:

• جابجایی یا فرسایش دیسک مفصل: مهم‌ترین علت درد فک و شقیقه، جابجایی یا فرسایش دیسک مفصل است. اگر دیسک کوچک و ضربه‌گیر بین استخوان‌ها از جای اصلی خود سر بخورد یا فرسوده شود، حرکت مفصل دیگر روان نخواهد بود. این اتفاق می‌تواند باعث درد، صداهای کلیک و محدودیت در حرکت فک شود.
• پیچ‌خوردگی یا کشیدگی رباط‌ها و بافت‌های نرم: مانند هر مفصل دیگری در بدن، رباط‌ها و بافت‌های نرم اطراف مفصل فک نیز می‌توانند دچار پیچ‌خوردگی یا کشیدگی شوند. این اتفاق معمولاً در اثر حرکات ناگهانی فک، باز کردن بیش‌ازحد دهان یا ضربه به فک رخ می‌دهد و باعث درد و التهاب می‌شود.
• آرتروز (ساییدگی) مفصل: اگر غضروف پوشاننده سر استخوان‌ها در مفصل فک آسیب ببیند یا دچار ساییدگی شود، به آن آرتروز می‌گویند. این وضعیت می‌تواند باعث درد، خشکی مفصل و مشکل در حرکت فک شود.
• ضربه یا آسیب به مفصل: یک ضربه مستقیم به فک یا سر، مانند آنچه در حوادث یا فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد، می‌تواند به مفصل گیجگاهی فکی آسیب برساند و باعث بروز TMJD شود.
• گرفتگی عضلات فک (اسپاسم): گاهی اوقات، عضلات مربوط به جویدن دچار گرفتگی شدید یا اسپاسم می‌شوند. این گرفتگی‌ها می‌توانند بسیار دردناک باشند و حرکت فک را مختل کنند. استرس، دندان‌قروچه (ساییدن دندان‌ها روی هم) یا فشردن دندان‌ها در طول شب و روز از عوامل شایع در ایجاد این گرفتگی‌ها هستند.

در بسیاری از موارد، پیدا کردن یک علت واحد برای TMJD دشوار است. این مشکل معمولاً ترکیبی از چند عامل است که با هم باعث بروز علائم می‌شوند. به همین دلیل، تشخیص و درمان آن نیاز به بررسی دقیق توسط متخصص دارد.

بیشتر بخوانید: ارتوسرجری چیست؟ راه‌حلی نوین برای اصلاح ناهنجاری‌های فک و صورت

عوامل خطر اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ چه چیزهایی احتمال درد فک را بالا می‌برند؟

درحالی‌که گاهی اوقات دلیل اصلی اختلال مفصل فک (TMJD) مشخص نیست، اما برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، ممکن است بیشتر در معرض خطر باشید:

• انواع آرتروز: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا آرتروز (ساییدگی مفصل) که مفاصل بدن را درگیر می‌کنند، می‌توانند روی مفصل فک هم تأثیر بگذارند.
• آسیب به فک: اگر قبلاً فک شما دچار ضربه یا آسیب شده باشد، مثل یک تصادف یا افتادن، ممکن است خطر TMJD بیشتر شود.
• عادت‌های بد: عادت‌هایی مثل جویدن آدامس زیاد، جویدن ناخن، دندان‌قروچه و فشردن دندان‌ها به هم (به خصوص در خواب) فشار زیادی به فک وارد می‌کنند.
• بیماری‌های بافت همبند: برخی از بیماری‌ها که بافت‌های همبند بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند باعث شل شدن یا آسیب به رباط‌های مفصل فک شوند.
• استرس و مشکلات روحی: استرس شدید، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اضطراب یا افسردگی می‌توانند باعث افزایش فشردن ناخودآگاه دندان‌ها و گرفتگی عضلات فک شوند.
• برخی بیماری‌ها و مشکلات خواب: بیماری‌هایی مثل فیبرومیالژیا (که باعث درد گسترده عضلانی می‌شود)، اسپوندیلیت آنکیلوزان (یک نوع التهاب مفاصل) و مشکلات خواب می‌توانند خطر ابتلا به TMJD را بالا ببرند.
• سیگار کشیدن: تحقیقات نشان داده‌اند که سیگار کشیدن نیز می‌تواند یکی از عوامل خطر باشد.

توجه به این عوامل می‌تواند به شما کمک کند تا با تغییر برخی عادت‌ها یا مدیریت شرایط زمینه‌ای، خطر ابتلا به TMJD را کاهش دهید یا حداقل علائم آن را کنترل کنید.

تشخیص اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ چطور بفهمیم درد فک از کجاست؟

وقتی به دلیل درد فک یا سایر علائم مربوط به مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) به پزشک یا دندانپزشک مراجعه می‌کنید، او ابتدا با شما درباره علائمتان صحبت خواهد کرد و سپس فک شما را معاینه می‌کند. این معاینه معمولاً شامل مراحل زیر است:

• گوش دادن و لمس فک: پزشک هنگام باز و بسته کردن دهان، به صدای فک شما گوش می‌دهد و آن را لمس می‌کند تا هر گونه صدا (مثل کلیک یا تق‌تق) یا ناهنجاری را تشخیص دهد.
• مشاهده دامنه حرکت فک: پزشک بررسی می‌کند که چقدر می‌توانید دهان خود را باز کنید و فکتان چقدر به راحتی حرکت می‌کند.
• فشار دادن نقاط اطراف فک: پزشک با فشار دادن به نقاط مختلف اطراف فک، به دنبال مناطقی می‌گردد که درد یا ناراحتی ایجاد می‌کنند.

اگر پزشک یا دندانپزشک شما به وجود مشکل در مفصل فک مشکوک شود، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز کند:

• عکس‌برداری دندان (X-ray): این عکس‌ها برای بررسی وضعیت دندان‌ها و استخوان فک استفاده می‌شوند.
• سی‌تی اسکن (CT scan): سی‌تی اسکن تصاویر دقیق‌تری از استخوان‌های تشکیل‌دهنده مفصل فک ارائه می‌دهد.
• ام‌آر‌آی (MRI): ام‌آر‌آی بهترین روش برای دیدن مشکلات مربوط به دیسک مفصل یا بافت‌های نرم اطراف آن است.

گاهی اوقات، برای تشخیص دقیق‌تر اختلال مفصل فک، از روشی به نام آرتروسکوپی مفصل گیجگاهی فکی استفاده می‌شود. در این روش پزشک یک لوله نازک و کوچک به نام کانولا را وارد فضای مفصل فک می‌کند. سپس، یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ از طریق این لوله وارد می‌شود تا پزشک بتواند مستقیماً داخل مفصل را ببیند و به تشخیص دقیق مشکل کمک کند.

درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی؛ راه‌هایی برای خلاص شدن از درد فک

گاهی اوقات، علائم اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) خودبه‌خود و بدون نیاز به درمان از بین می‌روند؛ اما اگر علائم شما بهبود پیدا نکردند، پزشک یا دندانپزشک ممکن است گزینه‌های درمانی مختلفی را پیشنهاد دهد که اغلب شامل ترکیب چند روش است.

1. داروها؛ تسکین درد با کمک درمان‌های دارویی

در کنار روش‌های درمانی غیرجراحی دیگری که در ادامه توضیح خواهیم داد، داروها می‌توانند نقش مهمی در کاهش درد و التهاب مفصل فک داشته باشند. هدف اصلی از مصرف داروها در این شرایط، کنترل علائم، به خصوص درد و کمک به بیمار برای انجام فعالیت‌های روزمره با راحتی بیشتر است. البته، مصرف داروها همیشه باید با تجویز و تحت نظر پزشک انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود و از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.

• مسکن‌ها و ضدالتهاب‌ها: اگر مسکن‌های بدون نسخه برای کنترل درد کافی نیستند، پزشک ممکن است برای مدت کوتاهی داروهای مسکن قوی‌تر مانند ایبوپروفن قوی‌تر را تجویز کند.
• ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای: این داروها (مانند نورتریپتیلین) عمدتاً برای افسردگی استفاده می‌شوند؛ اما در دوزهای پایین، گاهی اوقات برای تسکین درد، کنترل دندان‌قروچه (بروکسیسم) و کمک به بی‌خوابی کاربرد دارند.
• شل‌کننده‌های عضلانی: این داروها گاهی برای چند روز یا چند هفته تجویز می‌شوند تا درد ناشی از گرفتگی عضلات فک را که توسط TMJD ایجاد شده است، کاهش دهند.

مهم است که هرگز خودسرانه از این داروها استفاده نکنید و همیشه با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با توجه به شدت درد و وضعیت سلامتی شما، بهترین گزینه دارویی را برایتان تجویز خواهد کرد.

2. درمان‌های غیردارویی؛ راه‌هایی برای بهبود درد فک بدون نیاز به دارو

درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) تنها به داروها محدود نمی‌شود. درواقع، بسیاری از افراد با استفاده از روش‌های غیردارویی می‌توانند تسکین قابل توجهی در علائم خود پیدا کنند. این روش‌ها بر تغییر عادت‌ها، بهبود عملکرد عضلات و کاهش فشار بر مفصل فک تمرکز دارند و اغلب به عنوان خط اول درمان توصیه می‌شوند. گاهی اوقات، ترکیب این روش‌ها با دارو درمانی نتایج بهتری به همراه دارد.

• خود مراقبتی: برای کاهش علائم، می‌توانید از کمپرس گرم یا سرد استفاده کنید. از فشردن دندان‌ها به هم جویدن آدامس و جویدن ناخن خودداری کنید. وضعیت استراحت مناسب فک را تمرین کنید: زبان را به آرامی روی سقف دهان قرار دهید، دندان‌ها از هم فاصله داشته باشند و فک در حالت ریلکس باشد.
• اسپلینت‌های دهانی یا محافظ‌های دندان (نایت گارد): اغلب، افرادی که درد فک دارند از یک وسیله نرم یا سفت که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد، استفاده می‌کنند.
• فیزیوتراپی: علاوه بر تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات فک، درمان‌ها ممکن است شامل اولتراسوند و تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) نیز باشند. همچنین، گرمای مرطوب و کشش در طول روز به صورت مکرر مؤثر هستند.
• مشاوره و آموزش: آموزش و مشاوره می‌تواند به شما کمک کند تا درباره عواملی که درد شما را بدتر می‌کنند، بیشتر بیاموزید و رفتارهای خود را تغییر دهید. برخی از این تغییر رفتارها شامل فشردن یا ساییدن دندان‌ها، تکیه دادن چانه روی دست، یا جویدن ناخن می‌شوند.

تلاش برای تغییر این عادت‌ها و استفاده منظم از روش‌های خود مراقبتی می‌تواند تأثیر چشمگیری در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی شما داشته باشد.

3. جراحی یا سایر روش‌ها؛ راه‌حل‌های پیشرفته برای دردهای مقاوم فک

زمانی که روش‌های درمانی غیردارویی و دارویی نتوانسته‌اند به اندازه کافی علائم اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) شما را کنترل کنند، پزشک ممکن است گزینه‌های پیشرفته‌تری را پیشنهاد دهد. این روش‌ها معمولاً زمانی مطرح می‌شوند که درد شدید و مداوم است یا حرکت فک به طور جدی محدود شده باشد و کیفیت زندگی شما را به شدت تحت تأثیر قرار داده باشد. این درمان‌ها از روش‌های کم‌تهاجمی تا جراحی‌های پیچیده‌تر را شامل می‌شوند و بسته به وضعیت خاص مفصل شما، پزشک بهترین درمان التهاب مفصل فک را توصیه خواهد کرد.

• آرتروسنتز (Arthrocentesis): این یک روش کم‌تهاجمی است که در آن سوزن‌های کوچکی وارد مفصل می‌شوند تا مایع از طریق مفصل جریان پیدا کند و مواد زائد و محصولات التهابی خارج شوند.
• تزریق‌ها: در برخی افراد، تزریق کورتیکواستروئید به مفصل می‌تواند کمک‌کننده باشد. به ندرت، تزریق بوتولینوم توکسین نوع A (بوتاکس) به عضلات فک که برای جویدن استفاده می‌شوند، ممکن است درد مرتبط با TMJD را کاهش دهد.
• آرتروسکوپی مفصل گیجگاهی فکی: گاهی اوقات، جراحی آرتروسکوپی می‌تواند به اندازه جراحی باز برای درمان انواع مختلف TMJD مؤثر باشد. در این روش، یک لوله نازک و کوچک (کانولا) وارد فضای مفصل می‌شود، سپس آرتروسکوپ وارد شده و با ابزارهای جراحی کوچک، عمل انجام می‌شود. آرتروسکوپی مفصل گیجگاهی فکی خطرات و عوارض کمتری نسبت به جراحی باز دارد، اما با محدودیت‌هایی نیز همراه است.
• کوندیلوتومی اصلاح شده (Modified condylotomy): این روش به طور غیرمستقیم روی مفصل فک عمل می‌کند؛ یعنی جراحی روی استخوان فک پایین انجام می‌شود. این جراحی می‌تواند درد و قفل شدن فک را کاهش دهد.
• جراحی باز مفصل: اگر درد فک شما با درمان‌های کمتر تهاجمی از بین نرود و یک مشکل ساختاری در مفصل علت درد باشد، پزشک ممکن است جراحی باز مفصل را برای ترمیم یا جایگزینی مفصل پیشنهاد کند؛ اما جراحی باز مفصل خطرات بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد. قبل از تصمیم‌گیری درباره این روش، حتماً با پزشک خود در مورد مزایا و معایب آن به دقت صحبت کنید.

به خاطر داشته باشید که این روش‌های جراحی معمولاً آخرین راه حل هستند و تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها نیازمند مشورت کامل با پزشک و بررسی دقیق مزایا و معایب است. هیچ‌گاه بدون مشورت متخصص، دست به چنین اقداماتی نزنید.

جمع‌بندی نهایی؛ خلاصه‌ای از آنچه درباره اختلال مفصل گیجگاهی فکی آموختیم

در این مطلب، با اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD) آشنا شدیم؛ مشکلی که می‌تواند فراتر از درد فک، به سردرد و گوش درد هم منجر شود. فهمیدیم که این عارضه می‌تواند به دلیل مشکل در خود مفصل، عضلات جویدن، یا ترکیبی از هر دو رخ دهد. استرس، دندان‌قروچه و آسیب‌های فک از عوامل خطر اصلی آن هستند. برای تشخیص، پزشک معاینه می‌کند و در صورت لزوم از عکس‌برداری‌هایی مثل X-ray و MRI کمک می‌گیرد.

درمان TMJD شامل رویکردی چندگانه است: از خود مراقبتی (مثل کمپرس گرم/سرد و ترک عادت‌های بد) و درمان‌های غیردارویی (مانند استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد، فیزیوتراپی و مشاوره) شروع می‌شود. در کنار این‌ها، داروها (مسکن‌ها، شل‌کننده‌های عضلانی و داروهای خاص دیگر) نیز به کنترل درد کمک می‌کنند. در موارد شدید و مقاوم به درمان، روش‌های جراحی یا تهاجمی (از تزریق‌ها تا جراحی‌های پیچیده‌تر) نیز مطرح می‌شوند.

به یاد داشته باشید، مراجعه به موقع به پزشک متخصص، کلید اصلی بهبود و رهایی از دردهای TMJD است. با تشخیص و درمان مناسب، می‌توانید کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود ببخشید.

سوالات متداول

اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) چه مدت طول می‌کشد؟

بستگی دارد. در برخی موارد، TMD به‌خودی‌خود در عرض یک تا دو هفته از بین می‌رود؛ اما در موارد شدید، می‌تواند چندین ماه یا حتی سال‌ها طول بکشد. اختلال مفصل گیجگاهی فکی می‌تواند کوتاه مدت (حاد) یا بلند مدت (مزمن) باشد.

آیا اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) قابل درمان است؟

بله با درمان و مدیریت مناسب، می‌توان اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) را درمان کرد.

آیا می‌توان از اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی پیشگیری کرد؟

یکی از راه‌های جلوگیری از اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی، مدیریت سطح استرس است. همچنین می‌توانید برای جلوگیری از مشکلات دندانی، مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید.

آیا TMJD می‌تواند باعث سردردهای شدید و مداوم شود؟

بله. یکی از علائم شایع TMJD، سردرد است که اغلب در ناحیه گیجگاه، پیشانی یا حتی پشت چشم‌ها احساس می‌شود. این سردردها معمولاً ناشی از فشار و گرفتگی عضلات فک هستند و می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند.

آیا رژیم غذایی خاصی برای TMJD وجود دارد؟

اگرچه رژیم غذایی خاصی برای درمان TMJD وجود ندارد، اما مصرف غذاهای نرم‌تر می‌تواند به کاهش فشار روی فک کمک کند. بهتر است از خوردن غذاهای سفت، جویدنی، چسبناک یا باز کردن بیش‌ازحد دهان برای خوردن لقمه‌های بزرگ خودداری کنید.