تقویت مینای دندان می‌تواند در ایجاد یک لبخند زیبا تاثیرگذار باشد. مینای دندان خارجی‌ترین لایه دندان است و به عنوان یک سپر محافظ در برابر پوسیدگی و آسیب عمل می‌کند. متأسفانه، با گذشت زمان، این لایه مستحکم به دلیل تعدادی از عوامل از جمله بهداشت نامناسب دهان و آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم، ضعیف می‌شود. با این حال خبر خوب این است که هرگز برای انجام اقداماتی که موجب تقویت مینای دندان و بهبود سلامت کلی دهان می‌شود دیر نیست.
ساده‌ترین راه برای محافظت از مینای دندان، مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و نخ دندان کشیدن است. حفظ یک رژیم غذایی سالم نیز کمک کننده خواهد بود. دانستن اینکه از چه غذاهایی باید اجتناب کرد و کدام غذاها برای دندان‌های شما مفید هستند می‌تواند به مبارزه با از بین رفتن مینای دندان کمک کند. در ادامه این نوشتار از مجله پزشکی طب خونه چند راه عملی را معرفی کردیم که می‌توانید با انجام آن‌ها از مینای دندان خود مراقبت کنید و لبخندی درخشان داشته باشید.
مینای دندان چیست؟ سخت‌ترین ماده بدن و ترکیبات آن
مینای دندان ماده‌ای سخت و محافظ است که تاج دندان‌های ما را می‌پوشاند. این جزء دندانی که از چندین ماده معدنی تشکیل شده است، سخت‌ترین ماده در بدن انسان است. ترکیبات مینای دندان شامل هیدروکسی آپاتیت است. این ماده معدنی ساختار دندان را تقویت و از دندان‌های ما در برابر سایش روزمره مانند گاز گرفتن و جویدن محافظت می‌کند. اجزای اصلی مینای دندان نیز شامل کربنات، فلوراید و منیزیم هستند. این ترکیبات به یکدیگر متصل می‌شوند و میله‌ها و لوله‌های میکروسکوپی را تشکیل می‌دهند که به استحکام دندان کمک می‌کنند.
مینای دندان علاوه بر محافظت از دندان‌ها در برابر نیروهای خارجی، نقش مهمی در محافظت دندان در برابر باکتری‌ها، سموم، اسیدها و سایر مواد آسیب‌زایی که روزانه مصرف می‌کنیم نیز دارد.
عوامل مهم در تقویت مینای دندان؛ از مصرف ویتامین‌ها تا انجام اقدامات موثر
کلسیم به طور طبیعی در دندان‌ها تولید می‌شود، اما توسط باکتری‌ها و اسیدها در فرآیندی به نام کیلاسیون کلسیم از بین می‌رود. طبق یک مطالعه در سال 2012 نیز مشخص شد ویتامین D ممکن است به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. علاوه بر این مصرف برخی از پروبیوتیک‌ها مانند بیفیدوباکتریوم، روتری، رامنوسوس و سالیواریوس نیز می‌تواند به جایگزینی باکتری‌های خوب در دهان کمک کند.
بنابراین بهتر است برای تقویت مینای دندان کلسیم، پروبیوتیک‌ها و غذاهای حاوی ویتامین D را به طور منظم در رژیم غذایی خود قرار دهید و اگر ویتامین D کافی در رژیم غذایی دریافت نمی‌کنید، از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنید. مصرف چربی‌های سالم مانند چربی‌های موجود در ماهی‌های چرب می‌تواند به جذب ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین D و A کمک کند. در ادامه به اقدامات مهمی که می‌توان برای تقویت مینای دندان انجام داد اشاره خواهیم کرد:
1. بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید؛ اساس تقویت دندان با چند راه‌کار ساده
تعجب آور نیست، اما پایه و اساس داشتن مینای دندان قوی با یک روال بهداشت دهان و دندان شروع می‌شود. مسواک زدن دو بار در روز و استفاده از نخ دندان برای حفظ استحکام مینای دندان ضروری است. بنابراین بهتر است نحوه مراقبت از دندان را بدانید:
- مسواک مناسب را انتخاب کنید: یک مسواک با موهای نرم انتخاب کنید و به آرامی مسواک بزنید تا از آسیب به مینای دندان خود جلوگیری کنید.
- نخ دندان کشیدن به طور منظم: نخ دندان، ذرات غذا و پلاک را از بین دندان‌ها، جایی که مسواک ممکن است به طور موثر به آن نرسد، از بین میبرد.
- شستشو با دهانشویه فلوراید: دهانشویه فلوراید می‌تواند یک لایه محافظتی اضافی برای مینای دندان ایجاد کند. سعی کنید هر روز بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از یک دهانشویه مخصوص استفاده کنید.
- مسواک خود را تعویض کنید: مسواک خود را هر 3 تا 4 ماه یکبار یا زمانی که موهای مسواک شروع به ساییدگی و یا رنگ پریدگی می‌کنند، تعویض کنید.
رعایت این نکات می‌تواند تاثیر به سزایی در سلامت دندان‌ها و برخورداری از دندان های صاف و مرتب داشته باشد. در ادامه به روش‌درست مسواک زدن اشاره خواهیم کرد.
2 مراقب رژیم غذایی خود باشید؛ مواد غذای شیرین دشمن مینای دندان
آنچه می‌خورید و می‌نوشید نقش مهمی در سلامت و تقویت مینای دندان شما دارد. در ادامه مواردی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:
- مصرف غذاهای شیرین و اسیدی را محدود کنید: شکر باکتری‌های مضر دهان را تغذیه می‌کند. این باکتری‌ها اسید تولید می‌کنند و مینای دندان را دچار فرسایش می‌کنند. بنابراین سعی کنید مصرف نوشابه‌های گازدار و آب میوه‌ها را کاهش دهید.
- غذاهای دوستدار مینای دندان را انتخاب کنید: غذاهای تقویت کننده مینا را در رژیم غذایی خود بگنجانید. برای مثال محصولات لبنی (غنی از کلسیم)، سبزیجات برگدار (دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی) و میوه‌ها و سبزیجات ترد که می‌توانند به تمیز کردن طبیعی دندان‌های شما کمک کنند را مصرف کنید.
- آب فراوان بنوشید: آب به شستن ذرات غذا کمک می‌کند و اسید را در دهان رقیق می‌کند.
- از نی استفاده کنید: در مورد نوشیدنی‌های اسیدی سعی کنید از نی استفاده کنید تا تماس آن‌ها با دندان‌های خود را به حداقل برسانید.
- از مصرف برخی داروها خودداری کنید: برخی از داروهایی که باعث خراب شدن دندان‌ها می‌شوند عبارتند از: آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب، داروهای استنشاقی (مانند اسپری‌های آسم)، آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند تتراسایکلین) و داروهای ضد فشار خون.
برای حفظ سلامت مینای دندان، مراقب رژیم غذایی خود باشید و مصرف مواد غذایی شیرین را محدود کنید.. رعایت بهداشت دهان، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و پرهیز از خوراکی‌های شیرین، به تقویت و محافظت از مینای دندان کمک می‌کند.
3. آدامس بدون قند بجوید؛ راه‌کاری ساده برای تقویت مینای دندان
جویدن آدامس بدون قند می‌تواند یک راه واقعا ساده و کاربردی برای تقویت مینای دندان باشد. هنگامی که آدامس می‌جوید، دهان شما بزاق بیشتری تولید می‌کند که حاوی مواد معدنی مانند کلسیم و فسفات است، این مواد به بازسازی مجدد مینای دندان کمک می‌کنند.
4. درمان‌های فلورایدی را در نظر بگیرید؛ بهترین گزینه برای محافظت دندان‌ها
فلوراید یک ماده معدنی است که به دلیل خاصیت تقویت کننده مینای دندان شناخته شده است. بسیاری از برندهای خمیردندان حاوی فلوراید هستند، اما برای محافظت بیشتر، درباره درمان‌های فلوراید از دندانپزشک خود مشورت بگیرید. این درمان‌ها می‌توانند سپر قوی‌تری در برابر پوسیدگی ایجاد کنند.
5. به درستی مسواک بزنید؛ اصولی که کمتر رعایت می‌شوند!
پیشتر اشاره کرده‌ایم که چرا استفاده از مسواک نرم برای جلوگیری از آسیب به مینای دندان ضروری است، اما باید از مسواک زدن صحیح نیز مطمئن شوید. بهتر است هنگام مسواک زدن به نکات زیر توجه کنید:
- مسواک را با زاویه در دست بگیرید: مسواک خود را با زاویه 45 درجه نسبت به خط لثه خود نگه دارید.
- فشار ملایم به دندان‌ها وارد کنید: از مسواک زدن تهاجمی که می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد و لثه‌های شما را تحریک کند، خودداری کنید. از فشار ملایم استفاده کنید و به شکل حرکات دایره‌ای مسواک بزنید.
- به مدت دو دقیقه مسواک بزنید: حداقل دو دقیقه را صرف مسواک زدن دندان‌های خود کنید تا از تمیز کردن کامل آن اطمینان حاصل کنید.
- زبان و لثه‌های خود را فراموش نکنید همیشه زبان خود را مسواک بزنید و به آرامی لثه‌های خود را تمیز کنید تا باکتری‌ها از بین بروند.
بسیاری افراد زمان کافی (حداقل ۲ دقیقه) را رعایت نکرده یا پشت دندان‌ها را به‌درستی تمیز نمی‌کنند که این موارد در سلامت دهان و دندان بسیار مؤثر است. برای آگاهی از چگونگی انجام کشیدن نخ دندان می‌توانید به مقاله نحوه استفاده صحیح از نخ دندان مراجعه کنید.
6. برای دندان قروچه از محافظ دهان استفاده کنید؛ راه‌کار موثر استفاده از محافظ دندان است
اگر عادت دندان قروچه دارید( ساییدن دندان‌ها به یکدیگر)، این اقدام می‌تواند به مرور زمان مینای دندان را ضعیف کند. استفاده از محافظ دهان (که می‌تواند توسط دندانپزشک شما تجویز شود) برای محافظت از دندان‌ها در این شرایط ضروری است.
7. از مصرف دخانیات خودداری کنید و الکل را محدود کنید
سیگار کشیدن می‌تواند با لکه دار کردن دندان‌ها و افزایش خطر ابتلا به بیماری لثه به سلامت دهان و دندان آسیب برساند. علاوه بر این، مصرف بیش از حد الکل می‌تواند به خشکی دهان کمک کند. الکل تولید بزاق را کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به فرسایش مینا شود. محدود کردن یا ترک این عادات می‌تواند به میزان زیادی برای سلامت دهان و دندان و تقویت مینای دندان مفید باشد.
8. معاینات منظم دندانپزشکی را در نظر بگیرید؛ تشخیص زودهنگام مساوی با سلامت دهان و دندان
معاینات منظم دندانپزشکی برای نظارت بر سلامت دهان و دندان و تشخیص زودهنگام مشکلات مربوط ترمیم دندان بسیار مهم است. دندانپزشک شما می‌تواند تمیز کردن حرفه‌ای، درمان‌های فلوراید و توصیه‌های شخصی را برای کمک به حفظ و تقویت مینای دندان قوی به شما ارائه دهد.
آیا از دست دادن مینای دندان قابل درمان است؟ روش‌های خانگی و پزشکی
از دست دادن مینای دندان معمولاً به خودی خود قابل بازیابی نیست. با این حال، در مورد فرسایش خفیف مینای دندان، قبل از شروع به پوسیدگی، برخی از درمان‌ها ممکن است بتوانند پیشرفت نابودی مینای دندان را متوقف کرده و موجب تقویت مینای دندان شوند. در موارد پیشرفته، مینای از دست رفته را معمولا نمی‌توان به طور موثر بازگرداند. درمان‌های احتمالی برای مینای دندان از دست رفته عبارتند از:
- استفاده از فلوراید: کاربرد فلوراید توسط دندانپزشک حرفه‌ای می‌تواند به بازسازی مجدد مینای دندان و جلوگیری از از بین رفتن آن کمک کند.
- استفاده از خمیردندان‌ها و دهان شویه‌های حاوی فلوراید: می‌توان در خانه از خمیردندان‌ها و دهانشویههای حاوی فلوراید برای تقویت مینای دندان استفاده کرد. با این حال، استفاده بیش از حد از فلوراید باید اجتناب شود.
- مصرف مکمل‌های مینای دندان: مکمل‌های مینای دندان محصولاتی هستند که برای تقویت مینای دندان استفاده می‌شوند. این مکمل‌ها ممکن است حاوی مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر باشند.
- پرکردن و روکش مینای دندان: در موارد فرسایش خفیف مینای دندان می‌توان از پرکردن مینا یا روکش مینای دندان استفاده کرد. این روش‌ها می‌توانند به تقویت مینای دندان و محافظت از سطح خارجی دندان کمک کنند.
- معاینات منظم دندانپزشکی: معاینات منظم با دندانپزشک می‌تواند به تشخیص از دست دادن مینای دندان در مراحل اولیه و تعیین درمان مناسب کمک کند.
مینای دندان، برخلاف سایر بافت‌های بدن، توانایی بازسازی طبیعی ندارد. با این حال، استفاده از محصولات حاوی فلوراید و درمان‌های تخصصی دندانپزشکی شبانه روزی می‌تواند از تخریب بیشتر جلوگیری کرده و به تقویت سطح دندان کمک کند.
یادداشت پایانی؛ مشورت با پزشک گام اول برای تقویت مینای دندان
در صورت از بین رفتن مینای دندان، مشورت با دندانپزشک برای تعیین موثرترین روش درمانی مهم است. دندانپزشک علت از بین رفتن مینای دندان را ارزیابی کرده و برنامه درمانی مناسب را توصیه می‌کند. انجام اقدامات پیشگیرانه، مراقبت منظم از دندان و معاینات منظم با دندانپزشک برای حفظ سلامت مینای دندان مهم است.
همانطور که اشاره شد مینای دندان به محافظت از دندان‌های ما در برابر پوسیدگی کمک می‌کند. این ماده سخت‌ترین ماده معدنی در بدن ما است، اما زمانی مینای دندان دچار پوسیدگی شود، لایه نرم‌تر عاج دندان را در معرض دید قرار می‌گیرد که منجر به حساسیت دندان، تغییر رنگ و خطر پوسیدگی می‌شود. اگر دچار پوسیدگی مینای دندان شدید و می‌خواهید از روش‌های تقویت مینای دندان استفاده کنید. بهتر است قبل از هر گونه اقدام عملی با دندانپزشک مشورت کنید تا با ارزیابی دقیق میزان پوسیدگی بهترین راه درمان را معرفی کند.
سوالات متداول درباره تقویت مینای دندان
چه عواملی باعث تضعیف مینای دندان می‌شوند؟
مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی (مانند نوشابه و مرکبات)، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، سایش ناشی از مسواک زدن خشن، دندان‌قروچه و مصرف زیاد قند از مهم‌ترین عوامل تخریب مینای دندان هستند.
چه غذاهایی به تقویت مینای دندان کمک می‌کنند؟
غذاهای غنی از کلسیم و فسفر مانند لبنیات، ماهی، بادام، و سبزیجات برگ سبز به بازسازی و تقویت مینای دندان کمک می‌کنند.
آیا فلوراید واقعاً به تقویت مینای دندان کمک می‌کند؟
بله، فلوراید با تقویت ساختار مینای دندان و افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی، نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها دارد. استفاده از خمیردندان و دهانشویههای حاوی فلوراید توصیه می‌شود.
آیا می‌توان مینای دندان آسیب‌دیده را ترمیم کرد؟
مینای دندان به‌طور طبیعی قابل بازسازی کامل نیست، اما با رعایت بهداشت دهان و مصرف مواد معدنی مانند فلوراید و کلسیم، می‌توان از تخریب بیشتر آن جلوگیری کرد.
بهترین روش برای محافظت طولانی‌مدت از مینای دندان چیست؟
مسواک زدن صحیح و منظم با خمیردندان فلورایددار، استفاده از نخ دندان، پرهیز از مصرف غذاهای بسیار اسیدی و قندی، و مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و جرم‌گیری، بهترین راهکارها برای حفظ سلامت و تقویت مینای دندان هستند.
