آشنایی با 18 مورد از ریزترین علائم بارداری؛ نشانههای بارداری از روی ناف و چهره
علائم بارداری در افراد مختلف به دلایل زیادی متفاوت است. برخی از زنان تهوع شدید صبحگاهی را تجربه میکنند. درحالیکه برخی دیگر ممکن است هیچ تغییر علامت خاصی را تجربه نکنند. زنانی که علائم مرتبط با بارداری را دارند باید فوراً برای آزمایش بارداری و مراقبتهای دوران بارداری به پزشک مراجعه کنند. مراجعه سریع به پزشک زنان برای تأیید بارداری و مراقبتهای بارداری ضروری است. در این مطلب از طب خونه به علائم صددرصدی، ریزترین علائم بارداری و علائم بارداری از روی چهره و ناف میپردازیم. اگر مشکوک به بارداری هستید این مطلب را با دقت تا انتها مطالعه نمایید.
علائم بارداری در روزهای اول تشکیل نطفه
واضحترین علائم بارداری در روزهای اول تشکیل نطفه عقب افتادن قاعدگی است. اما در برخی افراد ممکن است پریود تا چند هفته بعد از بارداری هم ادامه داشته باشد. در روزهای اولیه بارداری ممکن است متوجه علائم بارداری شده باشید. حتی زمانی که کودک شما یک نطفه کوچک است بدن شما تغییراتی میکند و علائمی دارد. هورمونهایی که بعد از چرخه قاعدگی کاهش پیدا میکنند؛ در بارداری در سطح بالایی باقی میمانند تا پوشش رحم را ضخیم و آماده لانهگزینی کنند. این هورمونهای بارداری مسئول علائم اولیه بارداری شما هستند. علائم بارداری در روزهای اول تشکیل نطفه عبارتاند از:
- سینههای دردناک یا حساس، گاهی با آرئولهای تیرهتر
- حساس بودن نسبت به بوهای خاص
- لکه بینی یا خونریزی خفیف
- نیاز به دفع بیشتر ادرار
- احساس خستگی بیشتر از حد معمول
- حالت تهوع
- نفخ
تشخیص این علائم اولیه بارداری آسان نیست. زیرا بسیار شبیه به علائم قبل از قاعدگی هستند. با دیدن این علائم شاید فکر کنید که پریودتان نزدیک است. حتی اگر میخواهید باردار شوید. باز هم ممکن است این علائم را فراموش کنید یا تصور نمایید که بهخاطر پریود شما است.
ریزترین علائم بارداری در هفته اول؛ 18 مورد مهم
علائم اولیه بارداری را میتوان در عرض 2 تا 3 هفته از آخرین تخمک گذاری و مقاربت جنسی بدون کنترل تشخیص داد. زمانی که لقاح بین تخمک و اسپرم کامل میشود ریزترین علائم بارداری در هفته اول خود را نشان میدهد. در مرحله لقاح، بدن سطوح بالایی از هورمون hCG را تولید میکند. هورمون hCG تغییرات زیادی در بدن ایجاد میکند که میتوان آن را در ادرار تشخیص داد. انجام تست بارداری در این دوره معمولاً نتایج دقیقی را به همراه دارد. ریزترین علائم بارداری در هفته اول شامل علائم زیر است:
1) خستگی؛ خوابآلودگی
احساس خستگی نامتناسب با فعالیتهای روزانه یک علامت بسیار شایع بارداری است. هنگام بارداری، بدن برای حفظ رشد جنین، سطح بالایی از پروژسترون تولید میکند. افزایش هورمون پروژسترون ممکن است روند متابولیک را آهسته کند. در نتیجه، بدن انرژی بیشتری برای کل فرایند گوارش مصرف میکند. این فرایند باعث میشود زنان باردار احساس خستگی بیشتری کنند. افزایش خوابآلودگی نیز بسیار شایع است. بدن شما سیگنال میدهد که نیاز به استراحت بیشتری دارد.
2) قطع شدن پریود؛ یکی از علایم صددرصدی بارداری در هفته اول
پریود نشدن یکی از علایم صددرصدی بارداری در هفته اول است. پریود زمانی قطع میشود که لقاح بین تخمک و اسپرم کامل شود. بعد از لقاح بدن شروع به تولید هورمون hCG (گنادوتروپین جفتی انسانی) میکند. هورمون hCG 8 تا 10 روز پس از لقاح در جفت تولید میشود تا به جنین اجازه رشد دهد. در نتیجه، تخمک گذاری در بدن متوقف میشود و در نتیجه قاعدگی اتفاق نمیافتد. بااینحال، پریودهای عقب افتاده نیز میتواند ناشی از موارد زیر باشد که باید برای بررسی دقیق به پزشک مراجعه کنید:
- استرس
- عدم تعادل هورمونی
- رژیم غذایی شدید
- سندرم PMS
- ورزش بیش از حد
- عفونت
افرادی که در این مرحله اولیه مشکوک به بارداری هستند باید آزمایش بارداری انجام دهند. آزمایش بارداری وجود هورمون hCG را تشخیص داده و بارداری را تأیید میکند.
3) تکرر ادرار؛ 100 درصد زنان باردار تکرر ادرار را تجربه میکنند
تکرر ادرار یکی از علائم اولیه بارداری است که پس از قطع قاعدگی قابلمشاهده است. تکرر ادرار در 100 درصد زنان باردار رخ میدهد و متاسفانه تا پایان بارداری ادامه دارد. هنگام بارداری، بدن خون و مایعات بیشتری تولید میکند تا جنین درحالرشد را حفظ کند. این حجم زیاد مایعات باعث میشود کلیهها برای فیلتر کردن سختتر کار کنند؛ که منجر به تکرر ادرار میشود.
ادرار ممکن است رنگ تیرهتری داشته باشد. نارنجی یا قهوهای به نظر برسد. علاوه بر این، با رشد جنین، اندازه رحم بزرگ میشود و به مثانه فشار وارد میکند. فشار به مثانه منجر به تکرر ادرار، بهویژه در ساعات شب میشود. اگر افزایش تکرر ادرار با ادرار خونی یا احساس سوزش در هنگام ادرار همراه باشد؛ ممکن است عفونت دستگاه ادراری علت آن باشد. در دوران بارداری از درمان خانگی عفونت رحم و کمر درد بپرهزید و تحت نظر پزشک مسائل پزشکی رحم را حل نمایید.
4) لکه بینی؛ خونریزی خفیف واژینال
اولین علامت بارداری اغلب خونریزی ظریف واژینال است. همه زنان خونریزی خفیف واژینال را تجربه نمیکنند. برخی از زنان باردار ممکن است لکه بینی را به عنوان یک علامت بارداری تشخیص ندهند. هنگامی که تخمک بارور به زیگوت (اولین مرحله رشد جنین) تبدیل میشود. زیگوت از طریق لوله فالوپ به سمت رحم حرکت میکند. پس از 6 تا 12 روز، جنین به رحم میرسد و خود را در دیواره رحم لانهگزینی میکند. این لانهگزینی میتواند باعث خونریزی جزئی رحم شود که به صورت خونریزی خفیف واژینال ظاهر میشود. خونریزی شدید ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
- کسانی که خونریزی مداوم و گرفتگی شکمی دارند ممکن است حاملگی خارج از رحم داشته باشند.
- خونریزی میتواند نشانه خونریزی از جفت نوزاد (هماتوم ساب کوریونیک) یا سقط جنین باشد.
خونریزی لانهگزینی بسیار کم است و از قرمز تیره تا ترشحات کمی صورتی متغیر است. اگر خونریزی شما شدید است برای ارزیابی علت لازم است به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
5) سینههای حساس؛ سینههای متورم یا تغییرات سینه
از اولین علائم و نشانههای بارداری تغییرات سینه است که 2 تا 3 روز پس از لقاح ظاهر میشوند. تغییرات سینه در بارداری مشابه علائم قبل از قاعدگی است که با احساس پری و گزگز در سینهها مشخص میشود. اغلب، دست زدن به سینهها یا پوشیدن سوتین میتواند بسیار ناراحت کننده باشد. علائم تغییرات سینه در بارداری عبارتند از:
- سینهها بزرگ میشوند.
- علاوه بر این، آرئول (پوست رنگدانهای که نوک پستان را احاطه کرده است) تیره میگردد.
- پوست سینه سفت میشود.
- رگهای خونی بیشتر نمایان خواهند شد.
افزایش اندازه سینه در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی است که رشد غدد پستانی را تحریک میکند. غدد پستانی در دوران بارداری برای دوره شیردهی آینده آماده میشوند. به طور معمول، سینههای حساس، سینههای متورم یا تغییرات سینه پس از بارداری اتفاق میافتد. در عرض سه ماه، علائم تغییرات پستان به تدریج کاهش مییابد. زیرا بدن با فعالیتهای هورمونی شدید مرتبط با بارداری سازگار میشود. برای زنانی که خونریزی لانهگزینی را تجربه نمیکنند و قاعدگی عقب افتاده را شناسایی نکردهاند. حساسیت پستان میتواند اولین علامت قابل توجه بارداری باشد.
6) حالت تهوع؛ تهوع و استفراغ صبحگاهی
تهوع صبحگاهی یکی از اولین علائم و نشانههای بارداری است که معمولاً بین 2 تا 8 هفته پس از لقاح رخ میدهد. حالت تهوع برای اکثر زنان باردار یک علامت بسیار شایع است. 70 درصد از زنان باردار در سه ماهه اول حالت تهوع را تجربه میکنند. تهوع صبحگاهی بارداری معمولاً به صورت زیر ظاهر میشود:
- تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- سردرد
- سرگیجه
تهوع بارداری معمولاً در صبح رخ میدهد. درحالیکه برخی از افراد ممکن است علائم را در طول روز تجربه کنند. تهوع صبحگاهی ممکن است تا هفته دوازدهم بارداری برطرف شود. در هفته سی و دوم قبل از زایمان دوباره ظاهر شود. تهوع شدید صبحگاهی (Hyperemesis gravidarum) میتواند منجر به کمآبی بدن، خستگی مفرط و غش شود. در برخی موارد، زنان به دلیل حالت تهوع شدید قادر به خوردن نیستند. کسانی که تهوع شدید صبحگاهی را تجربه میکنند باید فوراً برای ارزیابی کامل به پزشک مراجعه کنند. بااینحال، تنها درصد کمی از زنان باردار، بسته به شرایط جسمانی هر فرد، تهوع صبحگاهی را تجربه نمیکنند.
دلایل حالت تهوع در دوران بارداری به طور کامل شناخته نشده است. به نظر میرسد حالت تهوع با تولید هورمون hCG، مرتبط باشد. hCG با لانهگزینی جنین در رحم به وفور شروع به تولید میکند.
7) سردرد؛ سرگیجه
سرگیجه یکی دیگر از علائم کلاسیک بارداری است. هورمونهای بارداری باعث تغییرات مختلفی در بدن زن میشوند که منجر به سرگیجه میشود. سردرد و سرگیجه از علائم و نشانههای اولیه بارداری هستند که بهخاطر علل زیر ایجاد میشود:
- تغییرات هورمونی در بدن
- افزایش گردش خون
- استرس
- خواب ناکافی
- ترک کافئین
اگر در دوران بارداری سردردهای مداوم را تجربه میکنید باید برای معاینه کامل به پزشک متخصص مراجعه کنید.
8) بیزاری از غذا؛ هوس غذایی
هوس خوردن برخی غذاها در هفتههای اولیه بارداری یکی از کلیشهایترین علائم بارداری است. این هوسهای عجیب حتی میتواند زنان گیاهخوار را به خوردن همبرگر وادار کند. زنان باردار میتوانند نسبت به برخی غذاها و بوها نیز بیزار باشند. دقیقاً علت هوس غذایی در بارداری مشخص نیست. بیزاری غذایی و هوس غذایی معمولاً به دلایل زیر ایجاد میشود:
- تغییرات عاطفی
- افزایش هورمونها، به ویژه پروژسترون و hCG
چرا برخی از زنان باردار میخواهند چیزهای عجیبوغریب مانند آجر، یخ یا خاک بخورند؟ میل به خوردن مواد غیر خوراکی پیکا نامیده میشود. هنگامی که این هوسهای عجیب در دوران بارداری ایجاد میشود؛ نشانهای از کمبود ریزمغذیها مانند آهن، روی یا سلنیوم است.
9) گرفتگی؛ درد در رحم
یکی از اولین علائم و نشانههای بارداری در هفته اول و دوم گرفتگی و درد در رحم است. درد شدید یا گرفتگی در ناحیه تحتانی شکم نزدیک رحم، مشابه دردهای قاعدگی (دیسمنوره) وجود خواهد داشت. گرفتگیها زمانی که با خونریزی واژینال همراه باشد به راحتی زنان باردار را فریب میدهد. زنان باردار را وادار میکند تا فکر کنند عادتماهانه شدهاند. گرفتگی در دوران بارداری به دلیل عوامل زیر ایجاد میشود:
- ترشح هورمونهای زیاد برای تغذیه جنین درحالرشد
- انبساط رحم همراه با رشد کودک
درد شدید زیر شکم تنها در یک طرف ممکن است ناشی از حاملگی خارج از رحم یا سایر عوارض باشد. برای ارزیابی علائم مهم است که به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
10) حس بویایی حاد؛ بیزاری از بوهای خاص
همانطور که برخی از غذاها میتوانند در هفتههای اولیه بارداری باعث حالت تهوع شوند. بوی تند، حتی بوی مطبوع، مانند عطرها یا غذاها، میتوانند حال شما را دگرگون کنند. بوهای بد یا بسیار قوی مانند دود سیگار، بنزین، الکل، مواد شوینده و غیره نیز همین اثر را دارند.
11) تنگی نفس؛ افزایش تعداد تنفس در زنان باردار
تنگی نفس یک علامت بارداری است که توسط هورمون پروژسترون ایجاد میشود. پروژسترون ریهها را منبسط میکند تا اکسیژن بیشتری را برای جنین درحالرشد دریافت کند. تسریع عمل دفع دیاکسیدکربن از بدن مادر و جنین نیز باعث تنگی نفس میشود. علاوه بر این، با پیشرفت بارداری، کودک درحالرشد ممکن است به دیافراگم فشار وارد کند. در نتیجه تنفس راحت را برای افراد باردار به چالش میکشد.
12) ترشحات واژن؛ ترشحات سفید شفاف، بی بو و کدر
افزایش استروژن در بدن زن باردار موجب ترشحات بیشتر واژن میشود. افزایش استروژن باعث ایجاد تغییرات مهمی میشود که عبارتاند از:
- ترشح بیش از حد واژن
- رطوبت
- تجمع باکتری
- عفونت مخمری واژن در کانال زایمان
- ترشحات غیرطبیعی واژن
در دوران بارداری ترشحات واژن به صورت مخاط سفید شفاف، بی بو و کدر است که خارش ندارد. کسانی که ترشحات نامنظم واژن همراه با بو و خارش را تجربه میکنند باید با پزشک مشورت کنند.
13) یبوست؛ نفخ
یبوست یکی از علائم و نشانههای رایج بارداری است که به دلیل نفخ ایجاد میشود. بدن در دوران بارداری مقدار زیادی هورمون استروژن ترشح میکند. هورمون استروژن حرکت دستگاه گوارش را کند میکند. بعلاوه، انبساط رحم در پاسخ به رشد کودک بر پریستالسیس روده (انقباض ماهیچههای صاف حلقوی و خطی دیواره روده) تأثیر میگذارد. کندشدن حرکت روده باعث تأخیر در حرکت غذا یا مایعات از طریق دستگاه گوارش و در نتیجه یبوست یا نفخ میشود. یبوست در دوران بارداری را میتوان با راهکارهای زیر کاهش داد:
- نوشیدن آب بیشتر
- خوردن غذاهای پر فیبر
- انجام ورزشهای سبک مانند پیاده روی، شنا یا یوگا
کسانی که در دوران بارداری یبوست را تجربه میکنند، نباید خوددرمانی کنند. بلکه برای از بین بردن نفخ شکم فوری، به دنبال داروی ملین با تجویز پزشک باشند.
14) نوسانات خلقی؛ تغییرات هورمونی شدید
نوسانات خلقی در بارداری به دلیل نوسانات هورمونی ایجاد میشود. زنان باردار ممکن است برای چیزهای کوچک گریه کنند یا تغییرات خلقی ناگهانی داشته باشند. آنها میتوانند به سرعت از شادی به غم و اندوه یا از حالت دوستانه به خشم برسند. مواردی از زنان باردار وجود دارد که حتی در طول دورههای تحریک از شغل خود استعفا میدهند. این تغییرات هورمونی منجر به تغییرات غیرقابلپیشبینی خلقوخوی میشود که منجر به حالتهای زیر میشود:
- نوسانات خلقی
- ترن هوایی هیجانی
- تحریکپذیری شدید
- حساسیت
- عصبانیت مکرر
برخی از زنان باردار ممکن است با ترشح مواد شیمیایی در مغز که شامل احساسات مثبت هستند. احساسات شادی، لذت و رضایت را تجربه کنند. برخی از زنان باردار به دلیل عدم تعادل هورمونی یا عدم آمادگی برای بارداری، احساس غم، اضطراب یا افسردگی را تجربه کنند. کسانی که از افسردگی رنج میبرند باید برای ارزیابی دقیق دنبال مراقبتهای پزشکی باشند.
15) گرفتگی عضلات پا؛ اسپاسم عضلانی پا
گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری به خصوص از اواسط بارداری به بعد بسیار شایع است. علل دقیق ناشناخته است، اما عوامل مختلفی ممکن است دخیل باشند، مانند:
- تغییر در گردش خون مادر
- افزایش فشار پا به دلیل افزایش وزن
- کم آبی بدن
- عدم تعادل الکترولیت
گرفتگی انقباضات دردناک عضلانی است که معمولاً در شب در ساق پا یا پا احساس میشود.
16) گرفتگی بینی؛ رینیت بارداری
به گرفتگی بینی در دوران بارداری رینیت بارداری گفته میشود. رینیت بارداری حداقل شش هفته طول میکشد و به دلیل عفونت یا آلرژی ایجاد نمیشود. معمولاً در عرض دو هفته پس از زایمان برطرف میشود. رینیت بارداری صرفاً به این دلیل رخ میدهد که یک زن باردار است، اگرچه دلیل دقیق آن ناشناخته است. احتقان بینی میتواند منجر به مشکلات زیر در دوران بارداری شود:
- تنفس دهانی در شب
- کاهش کیفیت خواب
- تشدید خستگی
- خوابآلودگی
بین 20 تا 30 درصد از زنان باردار در دوران بارداری دچار احتقان بینی علامتدار میشوند. بیماران معمولاً احتقان مداوم را تجربه میکنند که با ترشحات آبکی یا غلیظ بینی همراه است. عطسه، اشک و خارش چشم نیز ممکن است وجود داشته باشد.
17) سوزش سر دل؛ آزاردهنده ترین علامت بارداری
هورمون استروژن باعث کندی سیستم گوارش میشود. هنگام بارداری، اسفنکتر تحتانی مری، بیشتر از حد معمول شل میشود. شل شدن اسفنکتر باعث میشود که آب اسیدی معده به سمت مری برگشته و فرد دچار سوزش سر دل شود. علاوه بر این، با پیشرفت بارداری، رحم درحالرشد، فشار فزایندهای بر معده وارد میکند. اسیدهای معده را به سمت بالا میبرد که منجر به علائمی زیر میشود:
- سوزش سر دل
- برگشت اسید
- طعم ترش در گلو
- سوزش گلو
- حالت تهوع
- استفراغ
اگر سوزش سر دل شدیدی دارید باید به متخصص مراجعه کنید. متخصص با تجویز داروهایی خاص این مشکل را برطرف میکند.
18) آکنه؛ تغییرات در پوست
در دوران بارداری به دلیل عدم تعادل هورمونی میزان چربی پوست افزایش پیدا میکند. میزان چربی زیاد میتواند باعث ایجاد آکنه یا بدتر شدن آکنههای موجود در برخی از زنان شود. آکنه در دوران بارداری میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در هر زمانی رخ دهد. آکنه بارداری در قسمتهای مختلف بدن بروز پیدا میکند.
علائم بارداری از روی چهره؛ بزرگشدن بینی و گونهها
در طول بارداری چون تغییرات هورمونی شدیدی رخ میدهد، طبیعتاً چهره شما هم تغییر خواهد کرد. آیا میتوان بارداری را از روی چهره تشخیص داد؟ علائم بارداری از روی چهره چیست؟
در دوران بارداری صورت شما ممکن است چاق شود. به صورتی که استخوان گونههای شما ناپدید و گونهها حالت پف کرده به نظر برسند. پف کردن گونهها به دلیل احتباس آب است. احتباس آب بیشتر در پاها، مچ پاها و پاها دیده میشود، اما مایعات میتوانند در دستها و صورت نیز جمع شوند. برخی از زنان از بزرگ شدن بینی خود در دوران بارداری شکایت دارند. افزایش گردش خون در غشاهای مخاطی میتواند باعث تورم بینی در دوران بارداری شود.
چهره شما میتواند به روشهای متعددی در طول بارداری و بعد از آن تغییر کند. حقیقتاً بسیاری از این تغییرات غیرقابلپیشبینی هستند.
علائم بارداری از روی ناف
اکثر افراد باردار متوجه نوعی تغییر در ناف خود میشوند. همه زنان باردار دچار تغییرات در ناف نمیشوند. تغییرات ناف در بارداری نتیجه فشار دادن رحم به دیواره شکم هنگام رشد جنین است. ناف شما ممکن است در دوران بارداری:
- صاف شود
- نازک کشیده به نظر برسد
- بیرون بزند
ممکن است متوجه تغییراتی در رنگ پوست خود در داخل و اطراف ناف خود شوید. برخی از افراد باردار به خط سیاه دچار میشوند. خط سیاه، خطی در وسط شکم است که هنگام افزایش هورمونها تیرهتر میشود. تغییرات ناف در هفتهها و ماههای بعد از بارداری ناپدید میشوند.
نکات مهم درباره علائم بارداری
در این مطلب سعی کردیم علائم مختلف بارداری را برای شما توضیح دهیم. علائم بارداری در هر فردی متفاوت است. برخی ممکن است در هفته اول بارداری متوجه علائمی مانند لکه بینی یا سردرد شوند. دیگران ممکن است بهخاطر بارداری فقط پریود نشوند و علامت خاصی را تجربه نکنند. بسیاری از این علائم و نشانهها مختص بارداری نیستند. برخی از علائم نشاندهنده شروع قاعدگی شماست. از روی علائم نمیتوان بارداری را تشخیص داد. بهترین راه برای تعیین بارداری انجام آزمایش بارداری است.
سؤالات متداول
از چه زمانی میتوان متوجه نشانههای بارداری شد؟
برخی افراد علائم را از یک هفته پس از شروع بارداری، زمانی که تخمک بارور شده به دیواره رحم فرد میچسبد، متوجه میشوند. سایر افراد تا چند ماه پس از بارداری خود متوجه علائم نمیشوند.
علائم اولیه بارداری چیست؟
مواردی مانند پریود نشدن، درد یا حساس شدن سینهها، احساس خستگی زیاد و حالت تهوع (تهوع صبحگاهی) از علائم شایع اوایل بارداری هستند.
از چه زمانی میتوان تشخیص بارداری داد؟
از اولین روز آخرین قاعدگی حدود 3 تا 4 هفته طول میکشد تا hCG کافی در بدن شما ترشح شود تا آزمایش خون بارداری شما را تایید کند. اگر آزمایش را خیلی زود انجام دهید، ممکن است منفی کاذب نشان داده شود.
آیا کمر درد از علائم شایع بارداری است؟
عارضه کمردرد از علائم شایع بارداری است. کمر درد معمولاً با پیشرفت بارداری و در حدود هفتهٔ ۲۷ تا ۳۴ بارداری، اتفاق میافتد.