درمان قطعی دیسک کمر؛ از روشهای خانگی تا جدیدترین روشهای درمان
آیا به دنبال نسخه درمان قطعی دیسک کمر هستید؟ اگر درد شدید، بیحسی یا ضعف ناشی از دیسک کمر زندگی شما را مختل کرده است، بههیچوجه تنها نیستید. دیسک کمر، یکی از شایعترین دلایل کمردرد و مشکلات حرکتی، نیازمند درمانی دقیق و موثر است. اما آیا واقعاً درمان قطعی دیسک کمر وجود دارد؟ بله، بسته به نوع و شدت آسیب، روشهای مختلفی از درمان غیرجراحی گرفته تا جراحیهای پیشرفته در دسترس است.
در این مقاله جامع از مجله پزشکی طب خونه، انواع روشهای درمانی دیسک کمر را با جزئیات بررسی میکنیم. هر روش را با توضیحات مفید و نکات کاربردی برای شما معرفی کردهایم. آماده شوید تا اطلاعات شوکهکنندهای را درباره درمان قطعی دیسک کمر کشف کنید!
7 نسخه درمان قطعی دیسک کمر بدون عمل جراحی؛ چگونه بدون تیغ جراحی از شر درد خلاص شویم؟
بسیاری از افراد به دنبال درمانهای غیرتهاجمی برای دیسک کمر هستند. خبر خوب این است که در بسیاری از موارد، دیسک کمر بدون جراحی (Non-Surgical Disc Treatment) قابل درمان است. به نقل از nyulangone.org “اکثر افراد برای تسکین علائم دیسک کمر به جراحی نیاز ندارند. چند روز استراحت همراه با داروهای ضد التهاب بدون نسخه ممکن است برای تسکین کمردرد کافی باشد.”
در ادامه به معرفی 7 روش اصلی درمان قطعی درمان دیسک کمر غیرجراحی با درصد رضایت بالا، میپردازیم:
1. فیزیوتراپی؛ درمان قطعی دیسک کمر با تقویت عضلات پشت
فیزیوتراپی یکی از موثرترین درمانهای غیرجراحی برای درمان قطعی دیسک کمر است. فیزیوتراپی با تمرینات کششی و تقویت عضلات کمر و ستون فقرات به کاهش درد و درمان دیسک کمر کمک میکند. فیزیوتراپی میتواند شامل تمرینات تقویت عضلات شکم و پشت، کشش عضلات و آموزش نحوه نشستن و ایستادن صحیح باشد. این روش نهتنها به کاهش درد کمک میکند بلکه باعث افزایش انعطافپذیری و قدرت عضلات میشود که در درازمدت از آسیبهای بیشتر جلوگیری خواهد کرد.
2. درمان دستی یا کایروپراکتیک؛ بازگشت به تعادل ستون فقرات
درمان دستی یا کایروپراتیک دیسک کمر (Chiropractic) یکی از روشهای غیرجراحی و موثر برای درمان قطعی دیسک کمر است که بر اساس تنظیم مهرههای ستون فقرات انجام میشود. در این روش، متخصص ستون فقرات با استفاده از دست خود مهرههای آسیبدیده یا جابهجا شده را تنظیم میکند تا فشار از روی دیسکها و اعصاب برداشته شود.
درمان دستی به کاهش درد، افزایش تحرک و بازگشت به وضعیت طبیعی ستون فقرات کمک میکند. بسیاری از بیماران پس از انجام درمانهای کایروپراکتیک، شاهد بهبود چشمگیر در کاهش درد و افزایش کیفیت زندگی خود هستند.
3. دارودرمانی؛ تسکین سریع درد دیسک کمر
دارودرمانی یکی از روشهای سریع و موثر برای کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک کمر است. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش التهاب در ناحیه دیسکهای آسیبدیده کمک میکنند.
شلکنندههای عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین یا قرص تیزانیدین برای دیسک کمر با هدف کاهش تنش و گرفتگی عضلات پشت مفید هستند. این داروها میتوانند بهطور موقت درد را تسکین دهند و به فرد کمک کنند تا بتواند به فعالیتهای روزمره خود ادامه دهد. البته استفاده از دارو باید تحت نظر پزشک باشد تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.
4. تزریق اپیدورال استروئید؛ کاهش سریع التهاب و درد دیسک کمر
تزریق اپیدورال استروئید یکی از روشهای بسیار موثر در درمان قطعی دیسک کمر با هدف کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک کمر است. در این روش، استروئیدها (داروهای ضدالتهابی قوی) به فضای اپیدورال (فضای اطراف نخاع) تزریق میشوند تا التهاب و فشار از روی اعصاب فشردهشده در ناحیه دیسکهای آسیبدیده برداشته شود. این تزریقها میتوانند بهطور سریع و مؤثر درد را کاهش دهند و به فرد کمک کنند تا بتواند تمرینات فیزیوتراپی یا دیگر درمانهای توانبخشی را انجام دهد. تزریق استروئید معمولاً برای افرادی که درد شدیدی دارند و پاسخ به درمانهای دیگر ندادهاند توصیه میشود.
5. لیزر درمانی؛ درمان قطعی برای دیسک کمر با کاهش فشار و تسکین سریع درد
لیزر درمانی از نور لیزر برای کاهش التهاب و فشار بر دیسکهای آسیبدیده استفاده میکند. این روش به تسریع در ترمیم بافتها و کاهش درد کمک میکند. لیزر با تابش به عمق بافتها، جریان خون را افزایش میدهد و باعث تسکین سریع درد میشود. لیزردرمانی یک روش سریع، بدون عوارض جانبی جدی و نیاز به دوران نقاهت طولانی است.
6. اوزونتراپی؛ بازسازی دیسک آسیبدیده
اوزونتراپی با تزریق گاز اوزون به دیسکهای آسیبدیده، التهاب را کاهش و روند ترمیم بافتها را تسریع میکند. این گاز باعث بهبود گردش خون و کاهش فشار بر اعصاب میشود که در نتیجه درد و ناراحتی بیماران کاهش مییابد. در نتیجه، اوزونتراپی یک گزینه مؤثر برای کاهش درد و تسریع بهبودی دیسک کمر است.
7. درمان قطعی فتق دیسک کمر با دستگاههای تراکشن؛ کاهش فشار از روی دیسک
درمان با دستگاههای تراکشن ستون فقرات را کشیده و فشار از روی دیسکهای آسیبدیده برداشته میشود. این روش به کاهش درد و اسپاسمهای عضلانی کمک کرده و بهبود وضعیت ستون فقرات را تسریع میکند.
بطور خلاصه، در بسیاری از موارد خفیف تا متوسط، این روشها میتوانند بهعنوان نسخه درمان قطعی دیسک کمر عمل کنند. بااینحال، نیاز به صبر و تداوم دارند.
درمان قطعی دیسک خفیف کمر؛ وقتی مشکل کوچک است، چگونه باید اقدام کرد؟
درمان دیسک خفیف کمر به مراتب سادهتر از موارد شدیدتر است. در این مرحله، دیسک فقط کمی از جای خود بیرون زده است و به اعصاب فشاری وارد نمیکند. گزینههای درمانی عبارتند از:
1. تمرینات کششی: حرکتهایی که فشار را از روی ستون فقرات برداشته و به بازگشت دیسک به حالت عادی کمک میکنند. در نتیجه، با آشنایی با انواع بهترین ورزش برای دیسک کمر و سیاتیک و قرار دادن آنها در روتین روزانه خود میتوانید به درمان قطعی دیسک کمر در خانه برسید.
2. اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، خوابیدن در حالت مناسب و استفاده از تشکهای ارتوپدی میتواند تاثیر زیادی داشته باشد.
3. ماساژ درمانی: ماساژ به بهبود جریان خون و کاهش تنش عضلانی کمک میکند.
نکته کلیدی: اگر دیسک خفیف کمر درمان نشود، ممکن است به مرور زمان به مشکل جدیتری تبدیل شود. بنابراین پیشگیری و درمان زودهنگام اهمیت بالایی دارد.
درمان قطعی دیسک کمر با طب سنتی؛ میراثی از گذشته برای سلامت امروز
طب سنتی از دیرباز در درمان بسیاری از بیماریها از جمله دیسک کمر استفاده شده است. در این روشها، تمرکز بیشتر بر استفاده از گیاهان دارویی، تکنیکهای دستی، تغییرات در سبک زندگی و عدم انجام کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد، بوده است. اما سوال مهم این است که آیا این درمانها واقعاً میتوانند به درمان قطعی دیسک کمر کمک کنند؟ در اینجا به بررسی برخی از رایجترین روشهای طب سنتی میپردازیم که برای کاهش درد و التهاب دیسک کمر مفید هستند.
1. حجامت؛ افزایش جریان خون و تسکین درد
حجامت یکی از درمانهای شناختهشده و پرقدرت طب سنتی ایرانی است که از دیرباز برای کاهش دردهای عضلانی و مفصلی مورد استفاده قرار گرفته است. در حجامت، با استفاده از فنجانهای مخصوص و ایجاد خلا، خون از نواحی آسیبدیده کشیده میشود. این کار باعث میشود که جریان خون در ناحیه دردناک افزایش پیدا کند، سموم و مواد زائد از بدن خارج شوند و بهبودی در بافتهای آسیبدیده حاصل شود.
حجامت بعنوان یک روش درمان قطعی دیسک کمر در طب سنتی، میتواند برای کاهش التهاب و درد دیسک کمر مؤثر باشد. افزایش جریان خون در ناحیه کمر به بازسازی سلولها و بهبود عملکرد عضلات و دیسکها کمک میکند. مطالعات نشان دادهاند که حجامت میتواند به کاهش درد و التهاب ناشی از فتق دیسک یا آرتروز دیسک کمر کمک کند. همچنین، در حجامت با استفاده از تکنیکهای خاص میتوان از تجمع مایعات و فشار بیشازحد بر اعصاب جلوگیری کرد.
احتیاط: این روش، اگرچه مفید است، باید زیر نظر یک متخصص مجرب انجام شود تا از عوارض احتمالی مانند کبودی شدید و آسیب به بافتها جلوگیری شود. همچنین، برای افرادی که دارای بیماریهای خونریزیدهنده هستند، حجامت توصیه نمیشود.
2. استفاده از گیاهان دارویی؛ درمان قطعی دیسک کمر در طب سنتی با هدف درمان التهاب
طب سنتی به استفاده از گیاهان دارویی برای درمان دیسک کمر توجه ویژهای داشته است. برخی گیاهان به دلیل خواص ضدالتهابی و تسکیندهنده درد، میتوانند به عنوان درمانهای طبیعی بسیار مؤثر عمل کنند.
- زنجبیل: یکی از قویترین گیاهان ضدالتهابی است که برای کاهش درد و التهاب در دیسک کمر بسیار مفید است. زنجبیل به دلیل داشتن ترکیبات فعال مانند جینجرول، به کاهش التهاب و تسکین درد کمک میکند. میتوان آن را به صورت چای یا بهصورت پودر در غذا استفاده کرد.
- زردچوبه: ماده فعال موجود در زردچوبه به نام کركومین، دارای خواص ضدالتهابی قوی است و میتواند به کاهش درد و التهاب دیسک کمر کمک کند. مصرف منظم زردچوبه به بهبود وضعیت دیسکها و کاهش خطر آسیب بیشتر به آنها کمک میکند.
- بابونه: بابونه به دلیل خاصیت آرامبخش و ضدالتهابی که دارد، به کاهش درد و تسکین عضلات کمک میکند. این گیاه میتواند برای کاهش التهاب در ناحیه کمر و گردن و بهبود وضعیت عمومی بدن مؤثر باشد.
نکته: این گیاهان میتوانند بهعنوان مکمل درمانهای دیگر استفاده شوند، اما تأثیر آنها معمولاً در کنار سایر روشها (مانند فیزیوتراپی یا دارودرمانی) بهتر مشهود است. مصرف گیاهان دارویی باید تحت نظر پزشک یا متخصص طب سنتی باشد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
3. بادکش درمانی؛ تسکین درد از طریق افزایش گردش خون
بادکش درمانی بعنوان یکی دیگر از روشهای رایج درمان قطعی دیسک کمر در طب سنتی است که با استفاده از فنجانهای مخصوص، یک اثر خلا ایجاد میکند که موجب کشیده شدن پوست و بافتهای زیرین به سمت بالا میشود. این روش باعث افزایش گردش خون در ناحیه آسیبدیده میشود و به تسکین درد و کاهش التهاب کمک میکند.
در بادکش درمانی، ناحیهای که دچار درد و التهاب شده است، با فنجانهای شیشهای یا پلاستیکی تحت فشار منفی قرار میگیرد که باعث باز شدن رگهای خونی و تسهیل در جریان خون میشود. این فرآیند به شل شدن عضلات، بهبود عملکرد سیستم عصبی و کاهش فشار از روی دیسکهای آسیبدیده کمک میکند. همچنین، بادکش درمانی میتواند به بازسازی بافتهای آسیبدیده کمک کرده و درد را بهطور مؤثری کاهش دهد.
احتیاط: این روش نباید در نواحی با زخم باز یا در افرادی که از مشکلات گردش خون رنج میبرند، انجام شود. همچنین، بادکش درمانی ممکن است منجر به ایجاد کبودیهای موقتی شود که اگرچه معمولاً بیخطر است، باید تحت نظر یک متخصص مجرب انجام شود.
4. روغنهای گیاهی و ماساژ درمانی؛ تسکین قطعی درد دیسک کمر با کمک طبیعت
در طب سنتی، استفاده از روغنهای گیاهی به عنوان بخشی از درمانهای موضعی برای کاهش درد و التهاب بسیار رایج است. این روغنها که معمولاً با گیاهانی مانند رزماری، اسطوخودوس و آویشن ترکیب میشوند، میتوانند به تسکین درد در ناحیه دیسک کمر کمک کنند.
- روغن رزماری: این روغن به دلیل خواص ضدالتهابی و ضد درد خود به کاهش التهاب و درد در ناحیه کمر کمک میکند. ماساژ روغن رزماری بر روی ناحیه آسیبدیده میتواند باعث بهبود جریان خون و تسکین سریع درد شود.
- روغن اسطوخودوس: این روغن با خاصیت آرامبخشی خود به کاهش تنش و استرس در عضلات کمر کمک میکند و میتواند اثر تسکینی قوی داشته باشد.
نکته: روغنهای گیاهی باید بهطور صحیح و در مقادیر مناسب استفاده شوند. همچنین ماساژ با این روغنها باید به آرامی انجام شود تا از آسیبهای بیشتر به بافتها جلوگیری شود.
درمان قطعی دیسک کمر در آمریکا؛ آیا فناوریهای جدید تغییر ایجاد کردهاند؟
در ایالات متحده، درمان دیسک کمر با استفاده از فناوریهای نوین پزشکی به سطح جدیدی رسیده است. روشهایی مانند جراحی رباتیک و تصویربرداری دقیقتر، نتایج بهتری را برای بیماران به همراه داشتهاند.
برخی از مهمترین روشها برای درمان قطعی فتق دیسک کمر عبارتند از:
- جراحی میکروسکوپی (Microdiscectomy): این جراحی کوچک از طریق برشی بسیار کوچک انجام میشود و زمان نقاهت کوتاهی دارد.
- ایمپلنت دیسک مصنوعی (Artificial Disc Replacement): جایگزینی دیسک آسیبدیده با دیسک مصنوعی که عملکرد طبیعی ستون فقرات را بازمیگرداند.
- پلاسمای غنی از پلاکت (PRP): تزریق پلاکتهای خون خود بیمار برای بازسازی بافت دیسک.
نتایج موثر گرفته شده از این روشها نشان میدهد که درمان قطعی دیسک کمر به کمک فناوریهای پیشرفته امکانپذیر است.
درمان قطعی دیسک کمر با جراحی؛ آیا همیشه لازم است؟
جراحی دیسک کمر (Lumbar Disc Surgery) زمانی پیشنهاد میشود که درد شدید و مشکلات حرکتی به روشهای غیرجراحی پاسخ ندادهاند. اما آیا این روشها میتوانند تضمینکننده درمان قطعی باشند؟ پاسخ مثبت است، اما فقط در صورت انتخاب روش مناسب و اجرای درست آن.
برخی از رایجترین روشهای جراحی عبارتند از:
- میکرودیسککتومی (Microdiscectomy): در این روش، بخش آسیبدیده دیسک که به عصب فشار آورده است، با استفاده از تجهیزات میکروسکوپی برداشته میشود. این روش کمتهاجمی است و دوران نقاهت کوتاهی دارد.
- جراحی لامینکتومی (Laminectomy): برداشتن بخشی از مهره که به اعصاب فشار آورده است. این روش معمولاً برای کاهش فشار در موارد پیشرفته استفاده میشود.
- جایگزینی دیسک (Artificial Disc Replacement): در مواردی که دیسک آسیبدیده دیگر قابل ترمیم نیست، دیسک مصنوعی جایگزین آن میشود.
- فیوژن ستون فقرات (Spinal Fusion): در این روش، مهرهها به یکدیگر جوش داده میشوند تا از حرکت دردناک جلوگیری شود.
جدول مقایسه مزایا و معایب جراحی بعنوان درمان قطعی دیسک کمر | ||
روش جراحی | مزایا | معایب |
میکرودیسککتومی | کمتهاجمی، دوران نقاهت کوتاه | ممکن است در برخی موارد عود کند |
لامینکتومی | کاهش درد شدید | نیاز به دوران نقاهت طولانیتر |
جایگزینی دیسک | بازگشت تحرک طبیعی ستون فقرات | پرهزینه و نیازمند تخصص بالا |
فیوژن ستون فقرات | جلوگیری از حرکت دردناک | کاهش تحرک در بخش جراحی شده |
در نتیجه، جراحی میتواند درمان قطعی دیسک کمر باشد، به شرطی که با تشخیص دقیق و انتخاب صحیح روش همراه باشد. البته سوال مهمی که پیش می آید این است که”ایا درد پا بعد از عمل دیسک کمر طبیعی است یا باید کاملا رفع شود؟” که پاسخ این سوال وابسته به به عوامل گوناگونی است.
انتخاب بین روشهای جراحی و غیرجراحی درمان قطعی دیسک کمر؛ چگونه بهترین تصمیم را بگیریم؟
وقتی با گزینههای متعدد درمان روبهرو میشوید، انتخاب بهترین روش ممکن است چالشبرانگیز باشد. عوامل متعددی از جمله شدت آسیب، سن، وضعیت سلامتی کلی و بودجه در تصمیمگیری شما نقش دارند. از برخی نکات مهم برای تصمیمگیری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شدت درد: اگر درد شما شدید است و با روشهای غیرجراحی بهبود نیافته، جراحی گزینهای ضروری است.
- مشکلات حرکتی: ناتوانی در حرکت یا ضعف شدید میتواند نشانه آسیب جدی به عصب باشد که نیاز به جراحی دارد.
- توصیه پزشک: همیشه با متخصص ستون فقرات یا جراح مشورت کنید.
- عوارض بالقوه: باید معایب و مزایای هر روش را دقیقاً ارزیابی کنید.
بطور کلی، برای بسیاری از بیماران، روشهای غیرجراحی ممکن است گزینه اول باشند و در صورتی که این روشها مؤثر واقع نشوند یا شرایط بیمار به جراحی نیاز داشته باشد، جراحی میتواند راهحل نهایی باشد. در نهایت مشاوره با پزشک و بررسی دقیق وضعیت پزشکی هر فرد در این انتخاب ضروری است.
جمعبندی؛ آیا درمان قطعی دیسک کمر واقعاً ممکن است؟
با پیشرفتهای علمی و پزشکی، درمان قطعی دیسک کمر بیش از هر زمان دیگری ممکن شده است. از روشهای ساده غیرجراحی گرفته تا جراحیهای پیشرفته، هر بیمار میتواند راهکاری مناسب برای بازگشت به زندگی بدون درد پیدا کند. کلید موفقیت در درمان دیسک کمر، تشخیص دقیق، انتخاب روش مناسب و پیگیری کامل درمان است.
اگر از دیسک کمر رنج میبرید، وقت آن است که اولین قدم را برای بهبود بردارید. مشورت با پزشک متخصص، پایبندی به درمان و رعایت سبک زندگی سالم، شما را به مسیر درمان قطعی نزدیکتر خواهد کرد. زندگی بدون درد در انتظار شماست؛ همین حالا اقدام کنید!
سوالات متداول در مورد درمان قطعی دیسک کمر
در این بخش، به برخی از مهمترین سوالاتی که ممکن است برای افراد مبتلا به دیسک کمر پیش آید، پاسخ خواهیم داد. این سوالات معمولاً حول محور روشهای درمانی، علائم و مراقبتهای بعد از درمان میچرخند. با پاسخ به این سوالات، سعی داریم اطلاعات مفیدی برای تصمیمگیری بهتر ارائه دهیم.
1. آیا درمان قطعی دیسک کمر بدون جراحی امکانپذیر است؟
بله، در بسیاری از موارد دیسک کمر میتوان بدون نیاز به جراحی به درمان قطعی دست یافت. درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، کایروپراکتیک، لیزر درمانی و اوزونتراپی میتوانند به کاهش درد، التهاب و بهبود وضعیت دیسک کمک کنند. این روشها معمولاً برای دیسکهای کمر در مراحل ابتدایی یا خفیف مؤثر هستند.
2. درمانهای غیرجراحی دیسک کمر چه مدت طول میکشند تا نتیجه دهند؟
مدت زمان پاسخدهی به درمانهای غیرجراحی بستگی به شدت مشکل دیسک کمر و نوع درمان انتخابی دارد. بهطور معمول، روشهایی مانند فیزیوتراپی یا لیزر درمانی ممکن است طی چند هفته تا چند ماه به نتیجه برسند. در حالی که برخی از افراد ممکن است سریعاً تسکین درد را احساس کنند، برای دیگران نیاز به پیگیری طولانیتری است.
3. آیا درمان دیسک کمر بهطور کامل درد را از بین میبرد؟
درمان قطعی دیسک کمر میتواند به طور مؤثر درد را کاهش دهد و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد. با این حال، برخی از افراد ممکن است پس از درمان به طور کامل از درد خلاص نشوند، خصوصاً اگر دیسک دچار آسیب شدید یا فتق شده باشد. در این صورت، استفاده از درمانهای ترکیبی (مانند دارو درمانی و فیزیوتراپی) میتواند کمککننده باشد.
4. چه زمانی باید به جراحی دیسک کمر فکر کرد؟
جراحی معمولاً زمانی توصیه میشود که درمانهای غیرجراحی نتوانند درد و علائم را کنترل کنند و بیمار از مشکلات شدید مانند بیحسی، ضعف عضلانی یا فشار بر اعصاب رنج میبرد. همچنین، اگر دیسک کمر به حدی فتق یا آسیبدیده باشد که فشار شدیدی به نخاع یا اعصاب وارد کند، جراحی ممکن است گزینهای ضروری باشد.
5. آیا درمانهای طب سنتی برای دیسک کمر مؤثر هستند؟
درمانهای طب سنتی مانند حجامت، بادکش درمانی و استفاده از گیاهان دارویی (زنجبیل، زردچوبه، بابونه) میتوانند به عنوان درمانهای مکمل مفید باشند. این روشها به کاهش التهاب و تسکین درد کمک میکنند، اما نباید جایگزین درمانهای پزشکی مدرن شوند. بهتر است قبل از استفاده از این درمانها با پزشک خود مشورت کنید.
6. آیا درمان دیسک کمر نیاز به بستری شدن دارد؟
درمانهای غیرجراحی اغلب به صورت سرپایی انجام میشوند و نیاز به بستری شدن ندارند. بهویژه روشهایی مانند لیزر درمانی و اوزونتراپی به صورت جلسات کوتاه در مطب پزشک انجام میشوند و بیمار میتواند همان روز به خانه بازگردد. در مقابل، برخی از روشهای جراحی ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشند.
7. آیا دیسک کمر میتواند دوباره برگردد؟
بله، در برخی موارد ممکن است دیسک کمر پس از درمان به علت عدم رعایت مراقبتهای مناسب یا فشار زیاد بر کمر دوباره آسیب ببیند. به همین دلیل، ادامه مراقبتهای پیشگیرانه و حفظ وضعیت بدنی صحیح بسیار مهم است. تمرینات تقویتی برای عضلات کمر و شکم، بهویژه پس از درمان، میتواند از برگشت مشکل جلوگیری کند.