آشنایی با داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن؛ چه داروهایی برای دندان مضر است؟

امروزه افراد زیادی به دلایل مختلفی از انواع داروها در طول روز استفاده می‌کنند. به‌طورکلی، داروها برای ایجاد احساس بهتر طراحی شده‌اند. اما همه داروها، چه از راه خوراکی و چه تزریقی، با خطر عوارض جانبی همراه هستند. صدها دارو باعث ایجاد مشکلات دهانی و دندانی می‌شوند. داروهایی که برای درمان سرطان، فشار خون بالا، درد شدید، افسردگی، آلرژی و حتی سرماخوردگی استفاده می‌شوند؛ می‌توانند تأثیر منفی بر سلامت دندان‌ها داشته باشند. به همین دلیل است که دندانپزشک شما باید همیشه از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع باشد. در این مطلب از طب خونه قصد داریم درباره داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.

چه داروهایی باعث خراب شدن دندان‌ها می‌شوند؟ 6 نوع داروی مضر برای دندان

در کنار فواید مثبت مصرف داروها، عوارضی نیز وجود دارد. برخی از این عوارض موقتی هستند و جای نگرانی نیست. اما داروهایی که عوارض شدید و طولانی‌مدت ایجاد می‌کنند باید با احتیاط و حساسیت مصرف شوند. در بین این داروها برخی از آنها باعث آسیب و خرابی دندان‌ها می‌شوند. معمولاً افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند از تأثیر آنها بر دندان‌ها بی‌خبر هستند. از آنجایی‌که مصرف این داروها در بین افراد رواج دارد. در این بخش تصمیم گرفتیم داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن را معرفی کنیم تا به شما در فرآیند جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک نماییم.

1) داروهای ضد انعقاد؛ جلوگیری از لخته شدن خون و آسیب به لثه

از جمله داروهایی که موجب آسیب به دهان و دندان‌ها می‌شود، داروهای ضد انعقاد است. داروهای ضدانعقاد معمولاً برای پیشگیری از حمله قلبی و سکته تجویز می‌شوند. مشکلی که داروهای ضدانعقاد ایجاد می‌کنند خونریزی بیش از حد از لثه یا دندان در حین اقدامات دندانپزشکی است. به طور طبیعی در طول یا بعد از روش‌های تهاجمی مانند کشیدن دندان یا جراحی لثه خونریزی اتفاق می‌افتد. به دلیل مصرف داروهای ضدانعقاد، خون به طور طبیعی لخته نمی‌شود. متوقف کردن خونریزی ممکن است دشوار باشد. خونریزی در حین اقدامات دندانپزشکی می‌تواند منجر به از دست دادن شدید خون حتی بستری شدن در بیمارستان شود. همچنین به لثه نیز آسیب وارد می‌کند.

 رایج‌ترین داروهایی که برای جلوگیری از انعقاد خون تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:

• وارفارین (کومادین)
• ریواروکسابان (Xarelto)
• آپیکسابان (Eliquis)

این داروها همچنین توسط افرادی که اخیراً تحت عمل تعویض مفصل زانو یا لگن قرار گرفته‌اند نیز استفاده می‌شود. سایر داروهایی که ممکن است منجر به خونریزی شوند: داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل (Plavix) است. از کلوپیدوگرل عمدتاً برای جلوگیری از عود لخته‌های خون پس از حمله قلبی یا سکته استفاده می‌شود.

2) ویتامین‌های صمغی و سایر داروهای شیرین؛ اسیدی بودن داروهای شیرین

برای پوشاندن طعم بد برخی از داروها به آنها شکر اضافه می‌کنند. معمولاً به ویتامین‌های جویدنی و شربت‌ها مقداری شکر اضافه می‌کنند. در حالی که شیرینی ممکن است خوردن داروها را برای شما آسان کند؛ اما برای دندان‌های شما بسیار مضر است. به خصوص اگر برای مدت طولانی از داروها مصرف کنید. اگر به طور مکرر شکر مصرف کنید. شکر سطح pH بزاق را کاهش می‌دهد و باعث اسیدی شدن بزاق دهان می‌شود. افت مکرر pH در بزاق باعث از بین رفتن ساختار معدنی دندان می‌شود و به‌مرورزمان پوسیدگی ایجاد می‌کند.

اقدامات لازم جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان ناشی از مصرف ویتامین‌ها و داروهای شیرین

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ناشی از مصرف ویتامین‌ها و داروهای شیرین می‌توانید راهکارهای زیر را انجام دهید:

• از پزشک یا داروساز خود بخواهید به جای داروی شیرین شده، داروی دیگری برای شما تجویز کند.
• بهداشت دهان و دندان را دوچندان کنید. از خمیر دندان و دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
• چکاپ‌های منظم دندانپزشکی انجام دهید تا در صورت مشاهده کوچک‌ترین مشکل جهت درمان سریع اقدام شود.
• رژیم غذایی کم قند و بدون نشاسته را دنبال کنید.
• اگر سیگار می‌کشید، آن را متوقف کنید.
• مراقب مصرف ویتامین C باشید. ویتامین‌های اسیدی مانند ویتامین C، یک ضربه سه‌گانه ایجاد می‌کنند. ویتامین C حاوی قند است. همچنین حالت اسیدی دارد. پس می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد. ویتامین C همچنین میزان اسید معده شما را افزایش می‌دهد. افزایش اسید معده منجر به رفلاکس اسید می‌شود که منجر به فرسایش مینای دندان می‌گردد. پس از مصرف هر چیز اسیدی دهان خود را بشویید. جوش شیرین ایده‌آل است؛ زیرا اسید را خنثی می‌کند.

داروهای خود را با غذا مصرف کنید. از آنجایی که احتمال مسواک زدن بعد از خوردن غذا زیاد است، شکر باقی نمی‌ماند. با مراجعه به کلینیک و دندانپزشکی شبانه روزی معتبر می‌توانید در هر ساعت از شبانه روزی، مشاوره لازم را از پزشکان حاذق دریافت نمایید.

3) دهانشویه ضد باکتری؛ ایجاد تارتار در دندان‌ها

استفاده از دهان‌شویه‌های ضد باکتری منجر به تغییر رنگ دندان‌ها و افزایش تارتار می‌شوند. تارتار، پلاک‌های میکروبی چسبیده به دندان هستند که با مسواک زدن نیز تمیز نمی‌شوند. از جمله دهان‌شویه‌ای که موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود کلرهگزیدین است. علاوه بر دهان‌شویه‌های خاص داروهای دیگری که موجب تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد تارتار می‌شود عبارت‌اند از:

• آنتی‌هیستامین‌ها مانند بنادریل
• داروهای ضد فشار خون مانند بنازپریل (Lotensin)
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم مانند آملودیپین (Norvasc) و فلودیپین (Plendil) و بتا بلوکرها

همه این داروها می‌توانند تولید بزاق را کاهش دهند. همچنین خلاص شدن از شر مواد غذایی ایجادکننده لکه و باقی‌مانده در دهان را دشوارتر می‌کنند. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی مانند فلوتیکازون (فلوناز) نیز به دلیل محتوای اسید موجود در اسپری می‌توانند به مینای دندان آسیب بزنند. کلستیرامین (Prevalite)، یک داروی کلسترول با فرمول پودری که برای مخلوط کردن در یک نوشیدنی طراحی شده است. زمانی که به آرامی میل شود، می‌تواند باعث تغییر رنگ شود.

برای رفع لکه‌های رنگی تشخیص نوع تغییر رنگی که داروهای شما ایجاد می‌کنند مهم است. به عنوان مثال لکه‌های ناشی از دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین با یک روش درمانی سفیدکننده توسط دندانپزشک پاک می‌شود. برای پاک کردن لکه‌های سرسخت‌تر دندانپزشک شما ممکن است میکروابریژن، باندینگ یا روکش‌های چینی را توصیه کند. میکروابریژن روشی است که با استفاده از مواد ساینده مقداری مینای دندان برداشته می‌شود تا لکه‌ها کمتر شوند.

بهتر است در انتخاب دهانشویه برای کودکان خود احتیاط بیشتری داشته باشید. در این زمینه لازم است با دندانپزشک کودک با تجربه و حاذق مشورت نمایید.

4) مسدود کننده‌های کانال کلسیم؛ رشد بیش از حد لثه

یکی دیگر از داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن مسدودکننده‌های کانال کلسیم هستند. از داروهای مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای کاهش فشار خون استفاده می‌شود. داروهای کاهش فشار خون باعث رشد بیش از حد لثه می‌شوند. رشد لثه‌ها باعث ایجاد محیطی دوستانه برای باکتری‌ها می‌شود. همچنین روی دندان‌ها را می‌پوشاند که مسواک زدن را با مشکل مواجه می‌کند. داروهای مسدودکننده‌های کانال کلسیم عبارت‌اند از:

• آملودیپین (Norvasc)
• فلودیپین (Plendil)

رشد زیاد لثه‌ها توسط داروهای ذیل نیز ایجاد می‌شود:

• داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین (Phenytek)
• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین (Neoral و Gengraf) و متوترکسات (Otrexup و Trexall)

رشد بیش از حد لثه معمولاً تنها با داروها اتفاق نمی‌افتد. معمولاً این دارو همراه با تحریک پلاک منجر به مشکلاتی برای لثه می‌شوند. زمانی که بیماران در کنار این داروها بهداشت دهان و دندان را رعایت می‌کنند این مشکل دیده نمی‌شود. برای جلوگیری از مشکلات لثه می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• از پزشک خود جویا شوید که آیا داروی جایگزینی وجود دارد.
• ملاقات‌های دندانپزشکی خود را افزایش دهید. تمیز کردن مکرر (هر چهار ماه یکبار) نیز می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری کمک کند.
• روش‌های پریودنتال مختلفی وجود دارد که می‌تواند بافت بیش از حد رشد لثه را حذف کند. یکی از این روش‌ها جراحی لثه‌برداری است که شامل بریدن بافت لثه اطراف دندان با جراحی است.

برای هر فردی با توجه به شرایط مختلف یکی از روش‌ها مفید و مؤثر است.

5) دارویی که منجر به خشکی دهان می‌شوند؛ تأثیر داروهای ضد افسردگی و اضطراب بر خراب شدن دندان!

خشکی دهان می‌تواند خطر پوسیدگی، بیماری لثه و آفت را افزایش دهد. بزاق نه تنها دهان را مرطوب می‌کند، بلکه اسید تولید شده در دهان را نیز خنثی می‌نماید. با افزایش سن، غدد بزاقی ما کمتر فعال هستند و ما بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار داریم. مصرف دارهایی که جریان بزاق ما را کاهش می‌دهند مشکلات را دوچندان می‌کنند. نبود بزاق کافی در دهان، شما را در معرض خطر پوسیدگی، بیماری لثه، بوی بد دهان و عفونت‌های قارچی قرار می‌دهد.

نداشتن بزاق کافی می‌تواند بر درک چشایی نیز تأثیر بگذارد. زیرا ذرات غذا باید در بزاق حل شوند تا گیرنده‌های دهان را تحریک کنند. بیماری که بزاق کمی ترشح می‌کند به استفاده بیشتر از ادویه تمایل دارد. تصور کنید فردی که فشار خون دارد نمک بیشتری در رژیم غذایی خود می‌ریزد. همچنین یک دیابتی قند بیشتری در نوشیدنی خود می‌ریزد.

خشکی دهان یک عارضه جانبی بالقوه صدها دارویی است که ترشح بزاق را مختل می‌کند. تأثیر قرص اعصاب بر دندان موجب خشکی دهان می‌شود. به طور خاص، داروهایی که سیستم عصبی مرکزی ما را تغییر می‌دهند موارد زیر هستند:

• داروهای اضطراب مانند اسیتالوپرام (Lexapro) و سرترالین (Zoloft)
• داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (پروزاک) و آلپرازولام (Xanax)

داروهای دیگری که موجب ترشح کم بزاق و خشکی دهان می‌شوند عبارت‌اند از:

• داروهای بی‌اختیاری ادار مانند اکسی بوتینین کلراید (Ditropan XL) و اکسی بوتینین (Oxytrol).
• داروهای پارکینسون، مانند لوودوپا
• داروهای فشار خون و قلب، از جمله مهارکننده‌های ACE مانند لیزینوپریل (Prinivil و Zestril)، انالاپریل (Innovace) و بنازپریل (Lotensin)

پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیز ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند.

روش‌های کاهش خشکی دهان ناشی از داروهای خاص

اگر خشکی دهان به صورت جدی دارید و شما را آزار می‌دهد. از روش‌های زیر برای کنترل خشکی دهان خود استفاده کنید:

• اگر مشکل خشکی دهان جدی است، شاید بتوان دارو را تغییر داد. از پزشک خود بخواهید تا داروی شما را تغییر دهد.
• دهان خود را با جویدن آدامس‌های بدون قند یا مکیدن آب‌نبات‌های بدون قند در طول روز مرطوب نگه دارید.
• دهان خود را مرطوب نگه دارید. یک بطری آب در نزدیکی خود نگه دارید و در طول روز جرعه جرعه بنوشید.
• مصرف کافئین خود را محدود کنید. مصرف زیاد قهوه، چای یا نوشابه می‌تواند خشکی دهان را بدتر کند.
• شستشوی دهان در صبح و شب با دهان‌شویه‌های بدون الکل پس از مسواک زدن می‌تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند. دهان‌شویه‌هایی حاوی زایلیتول تولید بزاق را افزایش می‌دهند.
• اگر فردی هستید که با دهان نفس می‌کشید و با احساس خشکی از خواب بیدار می‌شوید. یک دستگاه مرطوب‌کننده در کنار تخت خود قرار دهید تا رطوبت هوا را افزایش دهد.

برای خشکی شدید دهان، پزشکان ممکن است داروهایی مانند سالاژن یا اووکساک را برای کمک به تحریک تولید بزاق تجویز کنند.

6) داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی؛ ایجاد زخم در دهان

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد و کاهش التهاب استفاده می‌شود. این داروها ممکن است باعث ایجاد زخم‌هایی در داخل دهان یا روی زبان شوند. رایج‌ترین داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که منجر به مشکلات دهانی می‌شوند عبارت‌اند از:

• ایبوپروفن
• آسپرین

سایر محرک‌های بالقوه ایجاد کننده زخم‌های دهان و زبان عبارت‌اند از:

• عوامل کاهش دهنده قند خون برای دیابت نوع 2 مانند متفورمین (فورتامت یا گلوکوفاژ)
• مسدودکننده‌های بتا، از جمله متوپرولول سوکسینات (Toprol XL) و بیسوپرولول (Zebeta)
• عوامل سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، از جمله پردنیزون (دلتازون) و متوترکسات (Otrexup و Trexall)

شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در پوشش داخلی دهان و غدد بزاقی شوند. همچنین تعادل سالم باکتری‌ها را بر هم بزنند.

آیا قرص آهن باعث خرابی دندان میشود؟ ایجاد لکه‌های سیاه به دلیل مصرف آهن

برخی از افراد به خصوص زنان باید از قرص آهن استفاده کنند. ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که آیا قرص آهن باعث خرابی دندان میشود؟ به‌طورکلی مصرف آهن به صورت قرص یا شربت موجب خرابی و پوسیدگی دندان نمی‌شود. مصرف قرص آهن ممکن است منجر به ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه رنگ بر روی دندان شود. لکه سیاه زمانی رخ می‌دهد که آهن موجود در قطره با دندان‌ها تماس پیدا کند و منجر به تغییر رنگ شود. این لکه‌های ایجاد شده توسط مصرف آهن با رعایت بهداشت دهان و دندان برطرف می‌شوند و نگران‌کننده نیستند. در داروهای خارجی آهن میزان تأثیر تغییر رنگ دندان‌ها کمتر است. برای کودکان می‌توانید شربت‌های خارجی آهن تهیه کنید.

کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان میشود؟ ویتامین‌های مهم برای سلامتی دندان

ویتامین‌ها در سالم بودن دندان‌ها نقش بسیار مهمی دارند. کمبود ویتامین‌های ضروری مانند D، C و B و غیره می‌توانند منجر به پوسیدگی دندان و مشکلات لثه شوند. با رفع کمبود ویتامین و رعایت بهداشت دهان و دندان، می توانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید. کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان میشود؟ ضرورت جذب ویتامین‌ها برای دندان‌های سالم به شرح زیر است:

کمبود ویتامین D؛ ضعیف شدن مینای دندان

اطمینان حاصل کنید که کلسیم و ویتامین D کافی برای دندان‌های سالم و مقاوم در برابر پوسیدگی دریافت می‌کنید. نقش ویتامین دی در جذب کلسیم قابل توجه است. کمبود ویتامین D منجر به ضعیف شدن مینای دندان و دندان‌هایی می‌شود که مستعد پوسیدگی هستند. ویتامین دی را می توانید به صورت مکمل‌ها مصرف کنید.

کمبود ویتامین C؛ تولید کلاژن در لثه

ویتامین C برای سلامت لثه، جلوگیری از بیماری لثه و از دست دادن دندان بسیار مهم است. ویتامین C برای تولید کلاژن ضروری است که برای حفظ سلامت بافت لثه مهم محسوب می‌شود. کمبود ویتامین C منجر به خونریزی لثه و کندی بهبود زخم در دهان می‌شود. زخم در دهان و لثه اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به بیماری لثه تبدیل شوند. سلامت ضعیف لثه، خطر پوسیدگی و از دست دادن دندان را افزایش می‌دهند.

کمبود ویتامین B؛ حساس شدن دهان و دندان

ویتامین‌های گروه B از جمله تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین و کوبالامین نقش‌های متفاوتی در سلامت دهان و دندان دارند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند منجر به زخم‌های دهان و التهاب زبان شود. همچنین کمبود ویتامین B باعث درد در دهان شود که حفظ بهداشت دهان و دندان را دشوار می‌کند.

کمبود ویتامین A؛ خشکی دهان

ویتامین A جزء ویتامین‌های محلول در چربی است که در تولید مناسب بزاق و حفظ سلامت غشاهای مخاطی نقش مهمی دارد. کمبود ویتامین A می‌تواند منجر به خشکی دهان شود. خشکی دهان سطح pH مناسب دهان را خنثی می‌کند و با خطرات بیشتر پوسیدگی دندانی و بیماری لثه همراه است.

کمبود ویتامین K؛ خونریزی لثه

برای لخته شدن خون ویتامین K ضروری است. ویتامین K مانع خونریزی بیش از حد لثه می‌شود. کمبود ویتامین K می‌تواند منجر به خونریزی خود به خودی لثه و افزایش حساسیت به بیماری لثه شود. خونریزی و حساسیت به نوبه خود خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند. لخته شدن خون پس از عمل‌های دندانپزشکی نیز برای جلوگیری از عوارض ضروری است.

چه بیماری هایی باعث خرابی دندان میشود؟ بیماری‌های مؤثر بر پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان یک مشکل شایع سلامت دهان است که افراد در اکثر سنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از مردم پوسیدگی دندان را با بهداشت نامناسب دهان و مصرف بیش از حد قند مرتبط می‌دانند. در حالی که برخی از بیماری‌ها نیز موجب پوسیدگی دندان می‌شوند. چه بیماری هایی باعث خرابی دندان میشود؟ بیماری‌های مؤثر بر خرابی دندان عبارت‌اند از:

• دیابت
• بیماری خود ایمنی
• پرخوری عصبی
• وسواس
• و غیره

این موارد اشاره شده شایع‌ترین بیماری‌هایی هستند که منجر به خرابی و پوسیدگی دندان می‌شوند.

نکات مهم درباره داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن

همان‌گونه که در این مطلب اشاره کردیم داروهای مختلفی هستند که می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. سعی کردیم داروهایی که باعث خراب شدن دندان ها میشن را با زبانی ساده برای شما شرح دهیم. علاوه بر داروها کمبود برخی از ویتامین‌ها و وجود برخی از بیماری‌ها نیز موجب خرابی دندان می‌شوند. برای داشتن دندان‌های سالم باید به جنبه‌های مختلف توجه داشته باشید. هم بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید و هم به داروهای مصرفی و کمبود مواد غذایی توجه داشته باشید. چکاپ‌های منظم دندان‌ها هم در داشتن دندان‌های سالم و زیبا بسیار مؤثر است. به صورت دوره‌ای به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

سؤالات متداول

پوسیدگی دندان به دلیل کمبود چیست؟

کلسیم یک ماده معدنی ضروری برای رشد و نمو دندان‌ها و استخوان‌ها است. شیر، تخم‌مرغ، ماهی و سبزیجات منابع اصلی کلسیم در رژیم غذایی ما هستند. کمبود کلسیم منجر به نرم شدن و تغییر شکل استخوان‌ها و از بین رفتن مینای دندان می‌شود که عامل پوسیدگی دندان است.

علت اصلی پوسیدگی دندان چیست؟

علت اصلی پوسیدگی دندان تجمع پلاک، خوردن مقدار زیادی تنقلات شیرین و بهداشت نامناسب دهان است. درمان‌های پوسیدگی دندان شامل پر کردن دندان، درمان ریشه و کشیدن دندان است.

بهترین دارو برای پوسیدگی دندان چیست؟

فلورایدی که در اکثر خمیردندان‌های بدون نسخه موجود است برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بسیار مؤثر هستند.

آیا داروهای ضد سرفه هم باعث خرابی دندان می‌شوند؟

داروهای ضد سرفه چون حالت اسیدی دارند و شیرین هستند باعث پوسیدگی دندان می‌شوند.