آیا مصرف آهن باعث پوسیدگی یا سیاه شدن دندان و زبان می شود؛ قرص آهن بهتر است یا قطره آهن؟
آهن یک ماده معدنی است که بدن برای تولید گلبول‌های قرمز به آن نیاز دارد. هنگامی که بدن آهن کافی دریافت نمی‌کند، تعداد گلبول‌های قرمز طبیعی لازم برای حفظ سلامتی را نخواهد داشت. کمبود آهن ممکن است منجر به خستگی غیرعادی، تنگی نفس، کاهش عملکرد فیزیکی و مشکلات یادگیری در کودکان و بزرگسالان شود. همچنین احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. نوزادان، به ویژه آنهایی که شیر مادر یا شیرخشک‌های کم آهن دریافت می‌کنند، ممکن است به آهن اضافی نیاز داشته باشند. افرادی که مجبور به استفاده از مکمل‌های آهن هستند. این نگرانی را دارند که آیا مصرف آهن باعث پوسیدگی یا سیاه شدن دندان و زبان می شود؟ در این مطلب از طب خونه به نکات مهم درباره سیاه‌شدن دندان و زبان به دلیل مصرف آهن می‌پردازیم.
اهمیت مصرف مکمل‌های آهن؛ مصرف مکمل آهن چرا دندانها را سیاه میکند؟
رشد و تکامل جسمی و روانی فرایندی پویا است که تا حد زیادی به تغذیه مناسب بستگی دارد. رژیم غذایی کم آهن می‌تواند باعث مشکلات جدی رفتاری، عملکردی و شناختی در کودکان شود. شواهد نشان می‌دهد که کودکان مبتلا به کمبود آهن اغلب از نظر هوش و عملکردهای حرکتی ضعیف هستند. مکمل‌های آهن معمولاً برای جلوگیری از کم‌خونی ناشی از فقر آهن تجویز می‌شوند. بااین‌حال، تغییر رنگ دندان یک عارضه جانبی اصلی است.
والدین اغلب نگران تغییر رنگ دندانها به دلیل قطرات آهن هستند. تعدادی از والدین زمانی که می‌بینند دندانها با دلیل مصرف آهن تغییر رنگ داده است؛ تصمیم به قطع مصرف مکمل‌های آهن می‌گیرند. قطع مصرف مکمل آهن منجر به کم‌خونی زودرس فقر آهن در کودکان می‌شود. همچنین پیامدهای نامطلوب آن ممکن است برای سال‌ها باقی بماند.
مصرف آهن چگونه دندانها را سیاه میکند؟ ترکیبات آهن نامحلول با متابولیت‌های باکتری زیر لثه واکنش داده و ترکیبات حاوی گوگرد مانند سولفید هیدروژن تولید می‌کنند. در واقع سولفید هیدروژن تولید شده مسئول تغییر رنگ دندان است. احتمال سیاه شدن دندان کودکانی که شرایط زیر را دارند بیشتر است:
- کودکانی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند.
- کودکانی که به دلایل مختلفی مینای دندان ضعیفی دارند.
علاوه بر این، شیرین‌کننده‌های اضافه شده به قطره آهن موجود در بازار ایران، اغلب حاوی سولفات آهن هستند. این شیرین‌کننده‌ها همچنین ممکن است باعث پوسیدگی دندان شوند.
راه های جلوگیری از سیاه شدن دندان نوزاد با قطره آهن؛ 5 روش ساده و مؤثر
همان‌گونه که اشاره کردیم قطره‌های آهن ممکن است باعث تغییر رنگ دندانها در کودکان شود. سیاه شدن دندان نوزادان و کودکان برای والدین ناراحت‌کننده و نگران‌کننده است. با رعایت نکات و انجام راه های جلوگیری از سیاه شدن دندان نوزاد با قطره آهن به راحتی این مشکل را مدیریت کنید. مهم‌ترین راه های جلوگیری از سیاه شدن دندان نوزاد با قطره آهن عبارت است از:
1) مراجعه به موقع به دندانپزشک اطفال؛ دریافت راهکارهای عملی برای کاهش تأثیر آهن بر دندان
برای مشاوره شخصی در مورد اقدامات پیشگیرانه و اقدامات مؤثر بهداشت دندان برای کودکان از یک دندانپزشک اطفال راهنمایی بخواهید. دندانپزشک اطفال توصیه‌های مناسب و کاربردی برای به حداقل رساندن تأثیر قطره آهن در ایجاد لک روی دندان را ارائه می‌دهد. شما والدین با رعایت این راهکارها با خیال راحت می‌توانید از مکمل‌های آهن برای فرزند خود استفاده کنید.
2) شستشو کامل دهان؛ ازبین بردن بقایای آهن از رئی دندانها
برای جلوگیری از ایجاد لک بر روی دندان پس از مصرف قطره، دهان کودک را به طور کامل بشویید. شستشوی دندانها بعد از مصرف آهن باعث حذف هرگونه آهن باقیمانده از روی دندان و بافت‌های دهان می‌شود. شستشوی کامل دهان کودک همچنین باعث رقیق شدن آهن باقی مانده در دهان می‌شود و تأثیر تغییر رنگ دندان را به حداقل می‌رساند.
3) استفاده از سرنگ؛ حداقل تماس بین قطره آهن با دندان
ساده‌ترین راه های جلوگیری از سیاه شدن دندان نوزاد با قطره آهن استفاده از سرنگ است. قطره‌های آهن را با استفاده از سرنگ یا قطره چکان داخل دهان نوزاد بریزید. با استفاده از سرنگ یا قطره چکان مقدار دقیق دوز مصرفی را نیز می‌توانید تعیین کنید. استفاده از سرنگ باعث می‌شود حداقل تماس آهن با دندان ایجاد شود. همچنین خطر ایجاد لکه را کاهش می‌دهد.
4) رعایت کردن بهداشت دهان و دندان؛ جلوگیری از ایجاد پلاک و تغییر رنگ دندانها
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم برای حفظ بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از ایجاد پلاک و جرم روی دندان ضروری است. پلاک یک لایه از باکتری است که به دندانها و روی سطح لثه می‌چسبد. زمانی که پلاک به مدت طولانی روی دندان باقی بماند موجب تغییر رنگ دندان می‌شود. با رعایت نکات زیر به جلوگیری از ایجاد پلاک که لکه‌های ناشی از قطرات آهن را تشدید می‌کنند، کمک کنید.
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز
- نخ دندان کشیدن یک بار در روز
برای مسواک زدن دندان‌های کودکان باید از مسواک و خمیردندان مخصوص کودکان استفاده نمایید. اگر از مسواک‌های بزرگسالان استفاده کنید ممکن است به دندان و لثه کودکان صدمه وارد کنید.
5) معاینات منظم توسط دندانپزشک کودکان؛ تشخیص و درمان زودهنگام هرگونه مشکلات دندانی کودکان
برای جلوگیری از خراب شدن دندان کودکان باید به صورت منظم به دندانپزشک کودک مراجعه نمایید. در طول مراجعات منظم، دندانپزشک اطفال سلامت دهان و دندان کودک را ارزیابی میکند. در طی این ارزیابی‌ها علائم لکه یا سایر مشکلات دندانی را شناسایی و مداخلات مناسب را انجام می‌دهد. از حدود یک سالگی برای معاینات و رسیدگی منظم دندانها برنامه ریزی کنید. مراجعه منظم امکان تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل بالقوه را فراهم میکند و عادات بهداشت دهان و دندان را ترویج میکند.
درمان خانگی سیاهی دندان کودک؛ روش‌های ساده برای کنترل سیاهی دندانها در منزل
سیاهی دندان‌های کودکان می‌تواند منجر به پوسیدگی و درد شدید در کودکان شود. اما با انجام درمان خانگی سیاهی دندان کودک می‌توانید به کاهش علائم و بهبودی کمک کنید. از شستشوی آب نمک گرفته تا سیر، این درمان‌های ساده می‌توانند از سلامت دهان و دندان حمایت کنند. برای پیشگیری و مدیریت پوسیدگی دندان، درمان‌های خانگی را با روش‌های بهداشت دهان و دندان و بازدیدهای منظم دندانپزشکی ترکیب کنید.
1) شستشو با آب نمک؛ درمان طبیعی پوسیدگی‌ها
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین درمان خانگی سیاهی دندان کودک، شستشو با آب نمک است. یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و از آن برای شستشوی کامل دهان کودک استفاده نمایید. آب نمک به کاهش التهاب، کشتن باکتری‌ها و درمان طبیعی پوسیدگی‌ها کمک میکند.
2) غرغره کردن روغن؛ قدیمی‌ترین روش
غرغره کردن روغن تکنیکی است که از زمان‌های قدیم برای بهبود سلامت دندان استفاده می‌شد. غرغره کردن روغن به معنای چرخاندن روغن‌ها (مانند روغن کنجد یا نارگیل) در دهان به مدت 20 دقیقه است. بعد از غرغره کردن باید روغن را به بیرون تف کنید. یک تحقیق نشان داده که غرغره کردن روغن نارگیل به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک میکند. همچنین به خلاص شدن از شر پلاک و مقاومت در برابر رشد باکتری موثر است.
3) سیر؛ کاهش درد دندان
سیر یکی دیگر از داروهای طبیعی است که می‌تواند به کاهش درد دندان و مبارزه با باکتری‌های موجود در دهان کمک کند. یک حبه سیر را له کنید تا خمیر درست شود. سپس خمیر سیر را مستقیماً روی دندان آسیب‌دیده یا سیاه شده بمالید. از طرف دیگر، می توانید یک حبه سیر را برای چند دقیقه بجوید تا ترکیبات مفید آن آزاد شود.
4) چای سبز؛ دارای خواص ضدباکتریایی
چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان و خواص ضدباکتریایی است که می‌تواند به سلامت دهان و دندان کمک کند. روزانه یک فنجان چای سبز بنوشید تا به کاهش التهاب و مبارزه با باکتری‌های دهان کمک کنید. مصرف چای سبز همچنین از بدتر شدن سیاهی و پوسیدگی بیشتر دندانها جلوگیری میکند.
5) ویتامین D؛ ویتامینی مهم در داشتن دندان‌های قوی
ویتامین D آفتاب نقش مهمی در حمایت از دندان‌های قوی و سلامت کلی دهان دارد. کودک خود را به مدت مشخصی در معرض نور خورشید قرار دهید. پس از مشورت با پزشک، مکمل مناسب سن کودک خود را مصرف کنید؛ تا مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای سلامت دهان و دندان کودک شما تأمین شود.
6) رفع سیاهی دندان کودک با جوش شیرین؛ روشی بدون عوارض
برای رفع سیاهی دندان کودک با جوش شیرین می‌توانید از مسواک استفاده نمایید. در صورت مقاومت کودک به جای مسواک، از یک تکه پارچه مرطوب مصرف کنید. مسواک یا پارچه را به جوش شیرین آغشته و به آرامی بر روی دندان‌های کودک بکشید. از کودک خود بخواهید جوش شیرین را از دهان خود خارج کند و قورت ندهد.
بهترین قطره آهن خارجی که دندان را سیاه نکند
امکان استفاده از قرص آهن برای نوزادان و کودکان وجود ندارد. پس باید برای کودکان از مکمل‌های آهن به صورت قطره یا شربت استفاده کرد. سیاه شدن دندانها در صورت مصرف قطره آهن به دلیل وجود یون‌های رنگی قابل حل در بزاق دهان است. این یون‌ها باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه روی دندانها می‌شود. این لکه‌ها معمولاً بی ضرر هستند و به خود دندانها آسیب نمی‌رسانند. برخی از قطره‌ها این لکه‌های رنگی را بر روی دندان ایجاد نمی‌کنند.
قطره آهن مختلفی برای کودکان در بازار وجود دارد. هر قطره آهن فرمولاسیون متفاوتی دارد برخی از قطره‌های آهن هیچ‌گونه سیاهی روی دندان‌های فرزند دلبندتان به جای نخواهد گذاشت. همچنین فناوری به کار گرفته شده در فرموله‌سازی این قطره‌های آهن، کمترین عارضه گوارشی و حداکثر میزان جذب را خواهد داشت. تعدادی از بهترین قطره آهن خارجی که دندان را سیاه نکند عبارت‌اند از:
- قطره آهن سیدرال گوچه جونیا فارما
- قطره آهن ول بی بی لیپوزومال ویتابیوتکس
- قطره فروزن استار ویت
- قطره خوراکی آهن لیپوزوفر فورت بی اس کی
بهترین قطره آهن خارجی که دندان را سیاه نکند را می‌توانید به راحتی از داروخانه‌ها خریداری نمایید. هرگز دادن قطره آهن به کودک بالای 6 ماه را پشت گوش نیندازید. مطابق با نظر پزشک به فرزند خود قطره آهن نوزاد بدهید تا دچار عوارض نامطلوب ناشی از کم خونی نشود.
آیا فولیک اسید دندان را سیاه میکند؛ فواید اسید فولیک برای بدن چیست؟
اسیدفولیک برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. نقش حیاتی در رشد و تکامل سلولی دارد که برای سلامت لثه و دندان نقش مهمی ایفا میکند. زمانی که بدن دچار کمبود اسیدفولیک باشد؛ خطر ابتلا به بیماری‌های لثه از جمله بوی بد دهان، پوسیدگی و خونریزی لثه را افزایش می‌دهد. خواص اسیدفولیک عبارت‌اند از:
- با حمایت از سیستم ایمنی به پیشگیری از عفونت‌های دهان کمک میکند.
- بدن را قادر می‌سازد تا با باکتری‌ها و ویروس‌های مضری که باعث بیماری لثه و سایر مشکلات سلامت دهان و دندان هستند؛ مبارزه کند.
- همچنین به دلیل خواص ضدالتهابی خود می‌تواند به کاهش تورم و التهاب در لثه‌ها کمک کند.
یک مطالعه نشان داد که بیماران مبتلا به بیماری لثه که مکمل‌های اسیدفولیک مصرف می‌کردند؛ بهبود قابل توجهی را در سلامت لثه خود تجربه کردند. علاوه بر این، اسیدفولیک تا حد زیادی به بهبودی پس از عمل برای بیمار با درمان پریودنتال گسترده کمک میکند. آیا فولیک اسید دندان را سیاه میکند؟ تحقیقی که نشان‌دهنده سیاهی دندان به دلیل مصرف اسیدفولیک باشد، وجود ندارد.
سیاه شدن زبان به دلیل مصرف آهن؛ عوامل موثر بر سیاه شدن زبان
مکمل آهن به صورت قرص سبب سیاه شدن زبان نمی‌شود. در بعضی مواقع که مادران به فرزندان خود شربت یا قطره آهن می‌دهند موضوع سایه شدن زبان کودکان را مطرح می‌کنند. سیاه شدن زبان کودکان به دلیل مصرف مکمل‌های آهن معمولاً موقتی است و پس از چند ساعت از بین می‌رود. در واقع تماس قطره آهن با زبان ممکن است کمی پرزهای روی زبان را از بین ببرد و رنگ زبان را تیره‌تر نماید. علل سیاه شدن زبان عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن شدید
- مصرف زیاد قهوه یا چای سیاه
- مصرف زیاد الکل
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- استفاده طولانی مدت از دهان‌شویه‌های حاوی پربورات سدیم، پراکسید سدیم و پراکسید هیدروژن
- کم آبی مزمن
- سرطان
- پیوند سلول‌های بنیادی
- تشعشع سر و گردن
- سلامت عمومی ضعیف
- برخی از داروها مانند پنی سیلین، اورئومایسین، اریترومایسین، داکسی سایکلین، نئومایسین و اولانزاپین
برای از بین بردن سیاهی زبان باید به بهداشت دهان خود توجه ویژه‌ای داشته باشید. اگر علت دقیق سیاهی زبان خود را بدانید بهتر و سریع‌تر می‌توانید آن را درمان کنید.
جمع‌بندی نکات مهم آیا مصرف آهن باعث پوسیدگی یا سیاه شدن دندان و زبان می شود؟
در این مطلب سعی کردیم درباره اینکه آیا مصرف آهن باعث پوسیدگی یا سیاه شدن دندان و زبان می شود به زبانی ساده بپردازیم. همان‌گونه که اشاره کردیم مصرف قرص آهن باعث سیاهی دندان و زبان نمی‌شود. اگر از مکمل‌های شربت یا قطره آهن استفاده کنید ممکن است متوجه تغییر رنگ دندان و زبان شوید. با استفاده از راهکارهایی که اشاره کردیم می‌توانید میزان تأثیر قطره آهن بر تغییر رنگ دندان فرزندتان را به حداقل برسانید. توجه داشته باشید که به خاطر ترس از تغییر رنگ دندان یا زبان مصرف آهن را متوقف نکنید. با مراجعه به دندانپزشک می‌توانید با یادگیری راهکارهایی تغییر رنگ دندان و زبان را کنترل کنید.
سؤالات متداول
آیا آهن باعث سیاهی دندان می‌شود؟
قطره آهن به طور معمول برای کودکان زیر 2 سال برای جلوگیری از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن تجویز می‌شود. قطره آهن چندین مزیت دارد .با این حال، قطره آهن می‌تواند باعث تغییر رنگ دندانها شود.
آیا لکه‌های دندان ناشی از مصرف آهن از بین می‌رود؟
لکه‌های آهن روی دندانها معمولاً با مسواک زدن با جوش شیرین (بی کربنات سدیم) یا پراکسید دارویی (پراکسید هیدروژن 3 درصد) از بین می‌روند.
عوارض جانبی مکمل‌های آهن برای کودکان چیست؟
قرص آهن ممکن است باعث مشکلات معده مانند سوزش سر دل، حالت تهوع، اسهال، یبوست و گرفتگی عضلات شود. کودک شما باید مایعات زیادی مصرف کند و هر روز میوه، سبزیجات و فیبر بخورد. قرص‌های آهن می‌توانند رنگ مدفوع کودک شما را به رنگ سیاه مایل به سبز یا خاکستری تغییر دهند.
چگونه قطره آهن دندان را سیاه میکند؟
آهن یک فلز است و همراه با برخی از فلزات دیگر مانند نقره و منگنز واکنش شیمیایی انجام می‌دهد. این واکنش می‌تواند دندان‌های شما را لکه‌دار کند.
