علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان؛ آیا جای نگرانی دارد؟
علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان یکی از شایع‌ترین نگرانی‌هایی است که بیماران پس از این عمل تجربه می‌کنند. شاید شما هم با دیدن یک لایه سفید رنگ روی لثه‌تان بعد از کشیدن دندان، نگران شده و این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا این یک نشانه خطرناک است؟
در اکثر موارد، این سفیدی جای دندان کشیده شده کاملاً طبیعی بوده و بخشی از روند بهبودی است. بدن شما در حال تشکیل یک لخته خون و لایه محافظ برای ترمیم بافت است. اما گاهی اوقات، این سفیدی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر مانند عفونت یا خشکی حفره دندان باشد. در این مطلب از مجله سلامت طب خونه به طور کامل به علت سفید شدن لثه بعد از جراحی دندان می‌پردازیم و به شما کمک می‌کنیم تفاوت بین حالت طبیعی و علائم هشداردهنده را تشخیص دهید تا با خیالی آسوده دوره نقاهت خود را سپری کنید.
بررسی 9 علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان؛ از حالت طبیعی تا علائم هشداردهنده
علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان همیشه نگران‌کننده نیست. در واقع، در بیشتر مواقع این تغییر رنگ بخشی از فرآیند طبیعی بهبودی محسوب میشود. بدن شما برای محافظت از حفره خالی دندان و جلوگیری از عفونت، یک لایه محافظ ایجاد می‌کند.
با این حال، شناخت دلایل مختلف این پدیده، از جمله مواردی که نیاز به توجه پزشکی دارند، بسیار حیاتی است. در ادامه، به بررسی دلایل اصلی و فرعی ایجاد شدن لایه سفید روی لثه بعد از کشیدن دندان خواهیم پرداخت تا بتوانید به درستی وضعیت خود را ارزیابی کنید.
1) تشکیل لایه فیبرینی؛ پاسخی طبیعی برای بهبودی
شاید با دیدن یک لایه سفید یا زرد کم‌رنگ روی محل دندان کشیده شده، نگران شوید و فکر کنید که این یک عفونت است. اما حقیقت این است که این پدیده کاملاً طبیعی و بخشی از فرآیند درمانی بدن شماست. این لایه که به آن پلاک فیبرینی گفته میشود، از پروتئین‌های پلاسما، سلول‌های مرده و رشته‌های فیبرین تشکیل شده است. عملکرد اصلی این لایه، محافظت از لخته خون زیرین و جلوگیری از ورود باکتری‌ها به حفره دندان است.
این لایه فیبرینی به عنوان یک پانسمان طبیعی عمل می‌کند و از حساسیت حفره دندان در برابر محرک‌های خارجی مانند هوا یا غذا جلوگیری می‌نماید. معمولاً این لایه چند روز پس از کشیدن دندان ظاهر میشود و با گذشت زمان و با ترمیم بافت لثه، به تدریج از بین می‌رود. حضور این لایه نشان‌دهنده یک روند بهبودی موفق است، پس جای هیچ نگرانی نیست.
2) علائم عفونت دندان پس از کشیدن؛ مهمترین علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان
در برخی موارد، سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان می‌تواند یک نشانه جدی از عفونت باشد. خفونت لثه معمولاً با علائم دیگری مانند درد شدید و مداوم که با مسکن هم کاهش نمی‌یابد، تورم و قرمزی اطراف محل جراحی، و بوی بد یا مزه نامطبوع در دهان همراه است. در چنین شرایطی، تجمع چرک (آبسه) در زیر لثه می‌تواند باعث سفید شدن بافت روی آن شود.
عفونت لثه بعد از کشیدن دندان، یک وضعیت اورژانسی است و نباید آن را نادیده گرفت. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید. درمان عفونت معمولاً شامل مصرف آنتی‌بیوتیک و در صورت نیاز، باز کردن آبسه برای تخلیه چرک است. عدم درمان به موقع می‌تواند به بافت‌های اطراف آسیب برساند و حتی منجر به مشکلات جدی‌تر سلامتی شود.
3) سفید شدن جای دندان کشیده شده به دلیل لخته خون؛ یک علت طبیعی
یکی از علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان تشکیل لخته خون است. بعد از کشیدن دندان، اولین اتفاق مهمی که می‌افتد، تشکیل یک لخته خون در محل خالی دندان است. این لخته خون، سنگ بنای اصلی بهبودی محسوب میشود و زمینه را برای رشد بافت جدید فراهم می‌کند. رنگ این لخته در ابتدا قرمز تیره است، اما با گذشت زمان و به دلیل کاهش جریان خون و از بین رفتن هموگلوبین در سطح آن، ممکن است به رنگ زرد یا سفید تبدیل شود. این تغییر رنگ، یک فرآیند طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما شود.
نکته مهم این است که این لخته را دستکاری نکنید، زیرا با جدا شدن آن، خطر خشکی حفره دندان یا درای ساکت (Dry Socket) افزایش می‌یابد. به همین دلیل، از شستشوی شدید دهان، سیگار کشیدن و استفاده از نی در روزهای اول پس از کشیدن دندان خودداری کنید تا لخته خون در جای خود باقی بماند و روند بهبودی به درستی پیش برود.
4) سوختگی با مواد شیمیایی یا لیزر؛ آسیبی از خارج
یکی از دلایل کمتر شایع سفید شدن لثه بعد از جراحی دندان، سوختگی با مواد شیمیایی یا استفاده نادرست از لیزر است. در برخی از روش‌های درمانی، دندانپزشک ممکن است از مواد ضدعفونی‌کننده قوی یا لیزر برای برش بافت لثه استفاده کند. اگر این مواد به بافت‌های اطراف نشت کنند یا لیزر به صورت نادرست به کار گرفته شود، ممکن است باعث سوختگی سطحی و سفید شدن موقت لثه شود.
این نوع سوختگی معمولاً با درد یا حساسیت همراه است و طی چند روز به تدریج بهبود می‌یابد. در این موارد، نیازی به درمان خاصی نیست، اما در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی، باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید. اطمینان از مهارت و تجربه دندانپزشک در استفاده از این ابزارها، می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کند.
5) سفیدی ناشی از خشکی حفره دندان؛ Dry Socket
شایع‌ترین علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان حفره خشک محسوب میشود. خشکی حفره دندان یا “درای ساکت” یکی از عوارض دردناک پس از کشیدن دندان است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در محل کشیدن دندان از بین می‌رود یا از جای خود خارج میشود و استخوان زیرین را در معرض هوا و غذا قرار می‌دهد. یکی از علائم اصلی درای ساکت، درد شدید و غیرقابل تحمل است که معمولاً چند روز پس از کشیدن دندان آغاز میشود.
اما علاوه بر درد، ممکن است یک لایه سفید یا خاکستری رنگ نیز روی استخوان نمایان شود که در واقع همان استخوان خشک‌شده است. این وضعیت یک عفونت نیست، اما بسیار دردناک است و باید توسط دندانپزشک درمان شود. دندانپزشک با شستشو و قرار دادن پانسمان مخصوص در حفره، درد را کاهش داده و به روند بهبودی کمک می‌کند. برای پیشگیری از این عارضه، رعایت مراقبت بعد از کشیدن دندان، به ویژه پرهیز از سیگار کشیدن و استفاده از نی، بسیار حیاتی است.
6) واکنش به داروها یا مواد بی‌حس‌کننده؛ نکته قابل توجه!
گاهی اوقات علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان می‌تواند به دلیل یک واکنش آلرژیک یا حساسیت به داروهای بی‌حس‌کننده باشد. در برخی موارد، مواد بی‌حس‌کننده موضعی حاوی یک ماده منقبض‌کننده عروق هستند که باعث کاهش جریان خون در ناحیه تزریق میشود. این کاهش جریان خون می‌تواند به طور موقت باعث سفید شدن بافت لثه در اطراف محل تزریق شود.
این وضعیت موقتی است و معمولاً ظرف چند ساعت یا نهایتاً یک روز به طور کامل برطرف میشود. این نوع سفیدی معمولاً بدون درد و سایر علائم عفونت است. اگر حساسیت به داروهای خاصی دارید، حتماً قبل از جراحی با دندانپزشک خود در میان بگذارید تا از بروز چنین واکنش‌هایی جلوگیری شود.
7) باقیماندن بقایای غذا یا پلاک؛ علت سفیدی روی بخیه دندان
یکی از دلایل ساده و در عین حال کمتر شناخته شده لایه سفید روی لثه بعد از کشیدن دندان، تجمع بقایای غذا یا پلاک است. پس از جراحی، بسیاری از افراد از تمیز کردن ناحیه جراحی خودداری می‌کنند، زیرا از آسیب به لخته خون می‌ترسند. این امر می‌تواند منجر به تجمع ذرات ریز غذا، پلاک و باکتری‌ها شود که به صورت یک لایه سفید یا زرد رنگ ظاهر می‌شوند. این لایه در واقع همانند جرم روی دندان عمل می‌کند و می‌تواند بوی نامطبوعی ایجاد کند.
برای جلوگیری از تشکیل جرم روی جای بخیه، پس از گذشت چند ساعت از جراحی و با مشورت دندانپزشک، می‌توانید دهان خود را به آرامی با آب نمک ولرم شستشو دهید. این کار باید با احتیاط و بدون فشار انجام شود تا به لخته خون آسیبی وارد نشود.
8) باقیماندن بافت استخوانی یا ریشه؛ علت سفید شدن لثه بعد از جراحی دندان عقل
در برخی موارد نادر، پس از کشیدن دندان ممکن است تکه‌های کوچکی از ریشه دندان یا استخوان در حفره باقی بمانند. این بقایا که به آن “تکه‌های استخوانی” یا “فنوسترا” نیز گفته میشود، گاهی اوقات به صورت یک برآمدگی سفید رنگ روی لثه دیده می‌شوند. این حالت معمولاً با درد همراه نیست و ممکن است به مرور زمان توسط بافت لثه پوشانده شود یا به خودی خود از بین برود.
اما اگر باقیمانده بزرگ باشد یا باعث ناراحتی شود، ممکن است نیاز به برداشتن آن توسط دندانپزشک باشد. این وضعیت معمولاً در فرآیندهای پیچیده‌تر مانند جراحی و کشیدن دندان عقل رخ می‌دهد. اگر یک برآمدگی سفید و سفت را روی لثه خود مشاهده کردید، بهتر است برای بررسی دقیق به دندانپزشک مراجعه کنید تا از عدم وجود مشکل مطمئن شوید.
9) واکنش بافت به تروما؛ آسیب جراحی
فرآیند کشیدن دندان، به ویژه در موارد پیچیده‌ای مانند جراحی دندان عقل، یک تروما یا آسیب به بافت لثه و استخوان اطراف محسوب میشود. در پاسخ به این تروما، بدن ممکن است یک واکنش التهابی نشان دهد که می‌تواند منجر به تغییر رنگ بافت لثه شود. در برخی افراد، این واکنش به صورت کاهش موقتی جریان خون در محل آسیب دیده ظاهر میشود و باعث سفید شدن لثه بعد از جراحی می‌گردد. این سفیدی معمولاً طی چند روز به تدریج از بین می‌رود و با قرمزی یا تورم همراه نیست.
در واقع، سفید شدن جای دندان کشیده شده به دلیل تروما، یک پاسخ طبیعی بدن برای مقابله با آسیب و شروع فرآیند ترمیم است. اگر این سفیدی با درد شدید یا علائم دیگر همراه نباشد، نیازی به نگرانی نیست.
علائم هشداردهنده سفیدی لثه؛ چه زمانی نیاز به مراجعه فوری به دندانپزشک دارید؟
با وجود اینکه علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان اغلب یک فرآیند طبیعی است، برخی علائم هشداردهنده وجود دارند که نباید نادیده گرفته شوند. این نشانه‌ها حاکی از یک مشکل جدی‌تر مانند عفونت هستند و نیازمند مراجعه فوری به دندانپزشک هستند. تشخیص به‌موقع این علائم می‌تواند از عوارض جدی‌تر پیشگیری کند و روند بهبودی شما را تسریع بخشد.
- خونریزی طولانی و غیرقابل کنترل: اگر پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت، خونریزی محل کشیدن دندان متوقف نشد و یا با وجود گاز استریل همچنان ادامه داشت، این یک نشانه خطرناک است.
- درد شدید و مداوم: درد خفیف پس از کشیدن دندان طبیعی است، اما اگر درد به صورت شدید و غیرقابل تحمل ادامه پیدا کند و با مسکن‌های معمول کاهش نیابد، می‌تواند نشانه عفونت یا خشکی حفره (درای ساکت) باشد.
- تورم زیاد: تورم جزئی پس از جراحی طبیعی است، اما اگر تورم در حال افزایش باشد و به صورت گسترده به صورت، گردن یا حتی چشم‌ها سرایت کند، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
- تب و لرز: تب، لرز و احساس ناخوشی عمومی، نشانه‌هایی از وجود عفونت در بدن هستند.
- بوی بد یا مزه نامطبوع در دهان: وجود بوی بد یا مزه‌ای شبیه چرک در دهان، یکی از قطعی‌ترین علائم عفونت در محل کشیدن دندان است.
با توجه به این علائم، اهمیت مراجعه سریع به دندانپزشک دوچندان میشود. نادیده گرفتن این نشانه‌ها می‌تواند منجر به گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن شود و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
مراقبت از لثه بعد از کشیدن دندان؛ راهکارهای کلیدی برای بهبودی سریع
مراقبت بعد از کشیدن دندان نقش حیاتی در جلوگیری از عوارضی مانند عفونت یا خشکی حفره (درای ساکت) دارد و روند بهبودی را تسریع می‌کند. رعایت دقیق دستورالعمل‌های دندانپزشک باعث میشود تجربه بهبودی راحت‌تر و احتمال بروز سفید شدن لثه بعد از جراحی به دلیل مشکلات غیرطبیعی کاهش یابد. این نکات به ویژه برای افرادی که شرایط خاصی دارند، مانند کشیدن دندان در بارداری، اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
| جدول راهکارها برای مراقبت از لثه | |
| نوع مراقبت | توضیحات |
| کنترل خونریزی | پس از جراحی، گاز استریل را حداقل ۳۰ دقیقه روی محل فشار دهید تا لخته خون تشکیل شود. |
| پرهیز از دستکاری | از لمس محل جراحی با زبان یا انگشت خودداری کنید تا لخته خون جابه‌جا نشود. |
| رژیم غذایی نرم | روزهای اول غذاهای نرم و سرد مصرف کنید و از غذاهای سفت، داغ، تند یا چسبنده پرهیز کنید. |
| شستشوی دهان | ۲۴ ساعت بعد، دهان را با محلول آب نمک ولرم چند بار در روز به آرامی بشویید. |
| مسواک زدن | روز اول مسواک نزنید. پس از آن، دندان‌های اطراف را با دقت مسواک بزنید و از لثه خودداری کنید. |
| پرهیز از سیگار و نی | مکیدن سیگار یا استفاده از نی می‌تواند لخته خون را خارج کرده و خشکی حفره ایجاد کند. |
رعایت این نکات ساده، تضمین‌کننده یک دوره نقاهت آرام و بدون عارضه است. بدن برای ترمیم به زمان و شرایط مناسب نیاز دارد. با مراقبت صحیح، احتمال بروز مشکلات به حداقل می‌رسد و لثه شما بهترین شرایط برای بهبود را خواهد داشت. هر گونه سوال یا نگرانی را حتماً با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
نتیجه‌گیری؛ نگاهی جامع به بهبودی لثه
در نهایت، علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان در بیشتر موارد یک فرآیند طبیعی و بخشی از پاسخ بدن به جراحی است. لایه محافظ فیبرینی که روی لخته خون تشکیل میشود، نشانه‌ای از روند بهبودی صحیح و موفق است و جای نگرانی ندارد. با این حال، باید هوشیار باشید و تفاوت بین این حالت طبیعی و علائم هشداردهنده‌ای مانند درد شدید، تورم، تب و بوی نامطبوع را تشخیص دهید.
شناخت علل مختلف این پدیده، از جمله عفونت یا خشکی حفره، به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب به دندانپزشک مراجعه کنید. با رعایت دقیق مراقبت بعد از کشیدن دندان، می‌توانید از بسیاری از عوارض احتمالی پیشگیری کرده و به بهبودی سریع‌تر خود کمک کنید. آگاهی، کلید یک دوره نقاهت آرام و بدون مشکل است.
سؤالات متداول درباره علت سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان
سفید شدن لثه بعد از کشیدن دندان نشانه پس زدن بخیه‌هاست؟
سفید شدن لثه معمولاً ارتباطی با پس زدن بخیه‌ها ندارد و بیشتر به دلیل فرآیندهای طبیعی بهبودی یا تجمع بقایاست.
بعد از چند روز سفیدی لثه بعد از کشیدن دندان از بین می‌رود؟
اگر سفیدی به دلیل لایه فیبرینی باشد، معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز و با ترمیم کامل بافت لثه به تدریج از بین می‌رود.
آیا می‌توانم سفیدی روی لثه بعد از کشیدن دندان را با مسواک پاک کنم؟
خیر، به هیچ عنوان نباید با مسواک یا شی دیگری سفیدی را پاک کنید، زیرا ممکن است به لخته خون آسیب بزنید و باعث خشکی حفره شوید.
بعد از کشیدن دندان اگر لثه سفید شود ولی دردی نداشته باشم، باز هم باید نگران باشم؟
اگر درد یا علائم دیگری ندارید، جای نگرانی نیست و این سفیدی به احتمال زیاد طبیعی است.
آیا سفیدی لثه روی حفره دندان ممکن است به مرور زمان سفت شود؟
اگر سفیدی به دلیل باقیماندن تکه استخوان باشد، ممکن است سفت به نظر برسد. در این موارد، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
