علت زرد شدن زبان؛ نکاتی که باید بدانید
تشخیص سلامت بدن به معیارهای متفاوتی بستگی دارد. یکی از چیزهایی که در تشخیص سلامت بدن اهمیت دارد نشانه‌های ظاهری غیرطبیعی آن است. این نشانه‌ها در هر جایی از بدن می‌توانند آشکار شوند. از دیرباز تغییر رنگ چهره مثل زرد شدن یا سفیدی پوست افراد را به این فکر می‌انداخته که احتمالِ نوعی بیماری وجود دارد. زرد شدن زبان یکی از عواملی محسوب می‌شود که ممکن است دلیل وجود بیماری یا نوعی کاستی در بدن باشد. البته، اغلب اوقات زرد شدن زبان ضرر چندانی ندارد و به‌مرور از بین می‌رود. برای این که نکات لازم علت زرد شدن زبان را بدانید در این مقاله از بلاگ طب‌خونه با ما همراه باشید.
زرد شدن زبان چیست؛ تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده
زرد شدن زبان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن زبان به رنگ زرد درمی‌آید. معمولاً این تغییر رنگ به دلیل تجمع باکتری‌ها یا سلول‌های مرده و ذرات غذا بر روی سطح زبان رخ می‌دهد. زرد شدن زبان در شرایط خاصی مانند بیماری‌های زمینه‌ای جدی بوده و نیاز به درمان دارویی خواهد داشت. عوامل متعددی باعث زرد شدن زبان می‌شود. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم.
علت زرد شدن زبان؛ عوامل اصلی
زرد شدن زبان یکی از مشکلات شایع مربوط به دهان و دندان است. شاید با مشاهده زردی زبان نگران شوید، ولی زیاد جای نگرانی نیست. در بسیاری از موارد، زرد شدن زبان نشانه مشکل حادی نیست و درمان‌پذیر است. با این حال، شناخت عوامل اصلی زرد شدن زبان به شناخت بهتر، پیشگیری و درمان آن کمک می‌کند. عوامل اصلی زرد شدن زبان به شرح زیر است:
بهداشت نامناسب دهان و دندان
رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان به زرد شدن زبان منجر می‌شود. مسواک نزدن سلول‌های پوستی و پلاک‌های زرد روی زبان را افزایش می‌دهد. باکتری‌ها انواعی از رنگدانه‌ها را آزاد می‌کنند که علت زرد شدن رنگ زبان است. همچنین، مسواک نزدن منجر به جمع شدن مواد غذایی یا چیزهایی مثل تنباکو، نیکوتین و قطران موجود در سیگار… روی زبان شده و رنگ آن را تغییر می‌دهد.
سیگارکشیدن یا مصرف قلیان
سیگارکشیدن یا مصرف قلیان محیط دهان را تغییر داده وشرایط مساعدی را برای رشد باکتری‌های خاص فراهم می‌کند. این باکتری‌ها رنگ زبان را زرد می‌کنند. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار قلیان ازجمله نیکوتین، مخاط دهان و زبان را ملتهب می‌کنند. التهاب دهان و زبان باعث تغییر رنگ زبان می‌شود.
مصرف غذاها و نوشیدنی‌های خاص
مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌ها که رنگ‌دهی زیادی دارند باعث زرد شدن رنگ زبان می‌شوند. برخی از این مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها عبارتند از :
- آب‌نبات‌ها، شیرینیها، غذاهای فرآوری شده دارای رنگ مصنوعی
- ادویه‌ها و چاشنی‌هایی مانند زردچوبه، کاری و زعفران
- آب‌میوه‌هایی مانند آب هویج و نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا ورزشی
- میوه‌ها و سبزیجاتی با رنگ نارنجی یا زرد
برای جلوگیری از زرد شدن زبان پس از مصرف این مواد خوراکی حتماً دهان خود را بشویید. مسواک بزنید. از دهان‌شویه استفاده نمایید. مصرف این مواد غذایی را به تعادل رسانده و زیاده‌روی نکنید.
بیماری‌های خاص
برخی از بیماری‌های خاص نیز شاید با زردی رنگ زبان ارتباط داشته باشند. کسانی که سیستم ایمنی ضعیف، پسوریازیس، یرقان و التهاب معده دارند جزء این گروه‌اند. همچنین، عفونت‌های قارچی ومشکلات گوارشی باعث تغییر رنگ زبان می‌شوند. این بیماری‌های خاص باعث پوسته پوسته شدن پوست و ایجاد لکه‌های زرد روی سطح زبان می‌شوند.
داروهای خاص
مصرف برخی داروها ممکن است رنگ زبان را به زرد تغییر دهند یا در افزایش زردی زبان مؤثر باشند. این داروها عبارتند از:
- داروی کنترل دیابت
- داروهای رقیق‌کننده خون
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- لانزوپرازول
- داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین
- داروهای ضد مالاریا مانند کلروکین
- داروهای ضد رماتیسم مانند سولفاسالازین
- ریتنوئیدها
- برخی از داروهای ضد اعتیاد
مصرف برخی از این گروه‌های دارویی، سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد. رنگ رنگدانه‌های زبان را تغییر می‌دهد. تغییر رنگ رنگدانه‌ها احتمال زرد شدن زبان را بالا میبرد. اگر احتمال می‌دهید زرد شدن زبان با داروی خاصی مرتبط است حتماً با پزشک مشورت کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.
علائم و نشانه‌های زرد شدن زبان
بارزترین نشانه زرد شدن رنگ زبان همان تغییر رنگ زبان است. در بیشتر موارد زردی زبان هیچ علامت دیگری به جز تغییر رنگ ایجاد نمی‌کند. زردی زبان ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که به برخی از آن موارد در زیر اشاره می‌کنیم:
- بوی بد دهان یا بوی بد تنفس
- طعم بد دهان
- پوشش ضخیم روی زبان
- احساس سوزش
- عوض‌شدن مزه غذا
- دهان خشک
- تورم و التهاب زبان
- خشن‌شدن بافت زبان
- لکه‌های سفید روی زبان
در برخی مواقع نیز احتمال دارد زردی زبان باعث شود به تب، گلودرد و درد دهان گرفتار شوید. در صورت بروز علائم جدی و درد زیاد حتماً به پزشک مراجعه کرده و درمان خودسرانه انجام ندهید.
علت زرد شدن زبان، چگونه از شر زبان زرد خلاص شویم!
در بیشتر موارد، اقدامات لازم برای بهداشت دهان و دندان زردی زبان را کاملاً برطرف می‌کند. به‌طور کلی، با رعایت موارد زیر می‌توان از شر زردی زبان خلاص شد:
- استفاده مرتب از مسواک و دهان‌شویه یا آب نمک : زبان خود را با محلولی از پراکسید هیدروژن و آب (یک قسمت پراکسید هیدروژن، 5 قسمت آب) در روز به‌آرامی مسواک بزنید.
- ترک سیگار : مصرف سیگار را ترک یا به کمترین میزان برسانید.
- افزایش فیبر در رژیم غذایی: میزان فیبر در تغذیه روزانه را بیشتر کنید تا به کاهش باکتری‌های موجود در دهان وبرطرف شدن زردی زبان کمک کند.
- درمان عفونت باکتریایی یا قارچی با مشورت پزشک
درمان دارویی برای زردی زبان ضروری نیست، مگر با علائم خطرناک و جدی‌تری همراه باشد. برای مثال، اگر زردی زبان شما با نشانه‌هایی مانند خونریزی، درد شدید، تغییرات اساسی در بافت دهان و زبان همراه بود حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علت زرد شدن زبان؛ ارتباط زرد شدن زبان با سایر بیماری ها!
گاهی ممکن است تشخیص دهید که زردی زبان شما غیرطبیعی است. در این صورت، مشکل با درمان‌های بهداشتی، تغذیه سالم یا ترک سیگار و قلیان بهبود پیدا نمی‌کند. در چنین شرایطی احتمال دارد زردی زبان با بیماری‌های دیگری مرتبط باشد. در زیر به برخی ازاین بیماری‌ها اشاره می‌کنیم:
گاستریت
زبان زرد شاید نشانه گاستریت باشد. گاستریت اصطلاح پزشکی برای التهاب پوشش معده است. این التهاب می‌تواند ناشی از عواملی مانند عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری و مشکلات خودایمنی باشد. از میان تمام این عوامل، هلیکوباکتر پیلوری بیشترین ارتباط را با زردی زبان دارد. افراد مبتلا به گاستریت معده احتمالاً پوششی زرد رنگ، ضخیم و چرب روی زبان خود دارند.
دیابت
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که بین دیابت نوع دو و ایجاد زردی روی زبان پیوند زیادی وجود دارد. مطالعه‌ای در سال 2018 در ژاپن انجام شده که طبق آن افراد دیابتی، به‌ویژه مردان و افراد مسن‌تر، در مقایسه یا سایر افراد بدون دیابت بیشتر به زردی زبان مبتلا می‌شوند. البته، همچنان لازم است پژوهش‌های بیشتری درباره ارتباط زرد شدن زبان و دیابت صورت بگیرد.
کووید 19
بر اساس مطالعه‌ای در سال 2022 مشخص گردید که کووید 19 نیزعلائمی مانند زردی زبان را به همراه دارد. همچنین، کووید 19 باعث می‌شود زبان قرمز یا بنفش به نظر برسد یا گویی دارای پوشش سفید یا خاکستری مایل به سیاه است. زبان، گاهی اوقات چرب به نظر می‌رسد و ظاهر آن خشک، ترک‌خورده، لکه‌دار و ملتهب است. در صورت ابتلا به کووید 19 بهداشت نامناسب دهان ودندان و عوارض دارویی به افزایش زردی زبان دامن می‌زند.
پسوریازیس دهان
پسوریازیس نوعی بیماری خود ایمنی است که باعث می شود سلول های پوست خیلی سریع چند برابر شوند. این بیماری بیشتر پوست اطراف آرنج، پوست سر، زانوها و ناخن‌های دست و پا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و لکه‌های پوسته پوسته روی ر زبان ایجاد می‌کند.
پسوریازیس به ندرت دهان را درگیر می‌کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد به آن پسوریازیس دهان می‌گویند. اگر پسوریازیس دهانی دارید، احتمالاً متوجه ضایعات زرد، سفید یا خاکستری روی زبان خود شده باشید. همچنین، التهاب، ناراحتی و درد کلی در ناحیه دهان احساس کنید.
یرقان
یرقان به معنای زرد شدن پوست و سفیدی چشم است. گاهی اوقات زردی بر بافت‌های حفره دهان و زبان تأثیر می‌گذارد. زمانی که میزان بیلی‌روبین بیش از حد معمول در جریان خون جمع شود، دچار یرقان می‌شوید. اگر کبد شما آسیب دیده باشد و بدن نتواند بیلی‌روبین را از طریق صفرا آزاد کند، یرقان اتفاق می‌افتد. بیلی‌روبین اضافی می‌تواند به خون شما راه پیدا کند و باعث یرقان شود.
یرقان علاوه بر زردی زبان، چشم‌ها و پوست شاید باعث ادرار تیره یا قهوه‌ای، مدفوع رنگ پریده یا خاکی و خارش پوست شود.
علت زرد شدن زبان؛ از ریشه‌ها تا درمان
در این مقاله دانستیم زردی زبان به چه معناست. اطلاعات لازم درباره عوامل زرد شدن زبان را کسب کردیم. با نشانه‌های زرد شدن زبان و راهکارهای درمانی آن آشنا شدیم. همچنین، در این نوشتار بیان کردیم چه بیماری‌هایی ممکن است با زردی زبان ارتباط داشته باشد. با آگاهی از نکات بهداشتی، غذایی و پزشکی لازم درباره زردی زبان می‌توانیم از بیماری‌های احتمالی پس از آن پیشگیری کرده و بدن خود را سالم نگه داریم. داشتن زبان سالم با بوی خوش دهان، روابط میان فردی افراد را نیز بهبود می‌بخشد. ما در طب‌خونه با ارائه مهارت‌های مربوط به سبک زندگی و سلامت در مسیر زندگی بهترهمراه شما هستیم.
سؤالات متداول
آیا زرد شدن زبان دلیل بر وجود مشکلی جدی است؟
زرد شدن زبان معمولاً نشانه مشکلی جدی نیست، ولی اگر به‌مدت طولانی و با علائم خاص دیگری همراه باشد باید به پزشک مراجعه کرد.
آیا خشکی دهان می‌تواند علت بروز زردی زبان شود؟
بله، خشکی دهان باعث کاهش ترشح بزاق دهان و تجمع باکتری شده و منجر به زرد شدن زبان می‌شود.
آیا بیماری‌های گوارشی در زرد شدن زبان مؤثرند؟
بله، برخی بیماری‌های گوارشی مانند رفلاکس معده در زرد شدن زبان مؤثرند.
آیا درمان‌های خانگی مانند استفاده از آب نمک یا دهان‌شویه می‌تواند به کم شدن زردی زبان کمک کند؟
بله، دهان‌شویه و آب نمک اگر مکرر و منظم استفاده شوند می‌توانند به کم شدن زردی زبان منجر شوند.
آیا استرس و اضطراب ممکن است رنگ زبان را تغییر دهد؟
بله، استرس و اضطراب غیر مستقیم می‌تواند رنگ زبان را زرد کند. استرس ممکن است باعث کاهش ترشح بزاق دهان یا تغییر درعادات بهداشتی دهان و دندان شود. از این طریق استرس بر رنگ زبان تأثیر می‌گذارد.
