تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی؛ راهکار درمان هرکدام چیست؟
سلامت دهان و دندان از جمله موضوعاتی است که به طور مستقیم با کیفیت زندگی و سلامت عمومی فرد ارتباط دارد. یکی از مشکلاتی که ممکن است افراد با آن مواجه شوند، بروز آفت دهان و زگیل دهانی است. این دو بیماری اگرچه در ظاهر ممکن است مشابه به نظر برسند، اما تفاوت‌های بنیادی از نظر علائم، علت و درمان دارند. تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است و شناخت دقیق این تفاوت‌ها به تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی مناسب کمک می‌کند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی این تفاوت‌ها پرداخته و اطلاعات جامع‌تری را در اختیار شما قرار دهیم. در نهایت، هدف ما آگاهی بیشتر از تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی است تا بتوانید به راحتی این دو مشکل را از یکدیگر تشخیص داده و در صورت لزوم اقدامات درمانی مناسب را انجام دهید. در ادامه این مقاله با طب خونه همراه بمانید.
مهم‌ترین تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی؛ دلیل بروز هر یک را بشناسیم
آفت دهانی (Aphthous Stomatitis) و زگیل دهانی (Oral Warts) از نظر علت، ظاهر و درمان با یکدیگر تفاوت دارند. آفت دهانی به طور عمده به دلیل اختلالات ایمنی و التهاب در بافت دهان ایجاد میشود و زخم‌های دردناک وجود می‌آورد، در حالی که زگیل دهانی توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود و به شکل برآمدگی‌های ناهموار ظاهر میشود.
آفت دهانی معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد، در حالی که زگیل‌ها نیاز به درمان‌های پیچیده تر مانند جراحی یا کرایوتراپی دارند. همچنین، آفت‌ها بیشتر به علت استرس یا کمبود مواد مغذی بروز می‌کنند، در حالی که زگیل‌ها به تماس مستقیم با ویروس منتقل می‌شوند. در ادامه تفاوت آفت و زگیل دهانی را در علائم بروز هر یک، به طور دقیق خواهیم شناخت.
علائم آفت دهان و زگیل؛ هر یک را بشناسیم
تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در نشانه‌ها و علائم بروز آن ها نیز مشخص است. علائم آفت دهان و زگیل دهانی شرایط متفاوتی را در دهان ایجاد می‌کنند. در ادامه متن، تفاوت‌های اصلی بین آن‌ها آورده شده است:
1 . علائم آفت دهانی (Canker Sores)؛ در بزرگسالان و کودکان
علائم آفت دهان کودک و بزرگسال مشابه است، اما ممکن است شدت بروز آن‌ها در هر گروه سنی متفاوت باشد. به طور کلی، علائم آفت دهانی برای هر دو گروه به شرح زیر است:
| علائم آفت دهانی | توضیحات |
| ظاهر | آفت‌ها معمولاً زخم‌های کوچک و گرد یا بیضی‌شکل هستند که مرکز سفید یا زرد دارند و اطراف آن قرمز است.در گام نخست برای تشخیص نوع بیماری، تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در ظاهر قابل بررسی است. |
| محل | آفت‌ها معمولاً در داخل دهان، به خصوص روی زبان، داخل لب‌ها، داخل گونه‌ها و پایین لثه‌ها ظاهر می‌شوند. |
| درد | آفت‌ها معمولاً دردناک هستند و به ویژه هنگام خوردن یا صحبت کردن اذیت می‌کنند. |
| مدت زمان | این زخم‌ها معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابند و خود به خود درمان می‌شوند. |
نکته: شاید یکی از نکات مهم درباره تفاوت آفت و زگیل دهانی این است که علت دقیق آفت دهان مشخص نیست، اما می‌تواند به دلایلی مانند استرس، تغییرات هورمونی، یا آسیب فیزیکی به دهان ایجاد شود. اما علت زگیل دهانی قابل بررسی خواهد بود.
2. زگیل دهانی (Oral Warts)؛ سیستم ایمنی ضعیف
زگیل دهانی می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما بیشتر در بزرگسالان و به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند یا در کودکان در سنین خاصی که به طور مرتب از راه‌های مختلف با ویروس‌های محیطی در تماس هستند، شایع است. علائم زگیل دهانی در گروه‌های سنی مختلف به این شکل است:
| علائم آفت دهانی | توضیحات |
| ظاهر | زگیل‌ها معمولاً برجسته و گوشتی هستند و سطح آن‌ها ممکن است زبر باشد. این زگیل‌ها معمولاً به رنگ صورتی یا سفید هستند. با توجه به همین تفاوت آفت دهانی با زگیل دهان می‌توانید بابت التهابی که در دهان دارید و به این شکل نیست آسوده خاطر باشید. |
| محل | زگیل‌های دهانی ممکن است در هر قسمتی از دهان ظاهر شوند، از جمله داخل لب‌ها، زبان، یا سقف دهان. |
| درد | معمولاً زگیل‌ها بدون درد هستند، ولی در برخی موارد می‌توانند ناراحتی ایجاد کنند. |
| مدت زمان | زگیل‌ها معمولاً به مدت طولانی‌تری باقی می‌مانند و ممکن است به خودی خود از بین نروند و نیاز به درمان پزشکی داشته باشند. |
نکته: اصلی ترین تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در همین است که زگیل‌ها ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند. اگر این سوال برای شما پیش آمده است که زگیل دهانی بعد از چند وقت نمایان میشود؛ بعد از آلوده شدن به ویروس، زمان نهفتگی (یعنی زمان بین تماس با ویروس و ظهور زگیل‌ها) معمولاً بین ۲ تا ۶ ماه است، اما ممکن است این زمان کوتاه‌تر یا طولانی‌تر هم باشد.
تفاوت‌های آفت دهان با زگیل دهانی در علت بروز؛ عفونت و اختلال ایمنی
بنابراین تا به اینجا دانستیم که آفت‌های دهانی، زخم‌های دردناک و گرد هستند و زگیل دهان به شکل برجسته و گوشتی یا به اصطلاح گل کلمی است و معمولاً بدون درد بروز می‌کند. برای آن که بدانیم چرا به آفت یا زگیل دهان مبتلا می‌شویم، در ادامه مهم‌ترین تفاوت آفت دهانی و زگیل دهان در علت بروز هر یک را بررسی خواهیم نمود:
1. آفت دهانی (Canker Sores)؛ علت بروز آفت دهان نامشخص است
آفت‌های دهانی می‌توانند به دلایل مختلف بروز کنند، اما علت دقیق آن هنوز کاملاً مشخص نشده است. برخی از عوامل رایج که ممکن است باعث بروز آفت‌ها شوند عبارتند از:
- استرس: استرس و فشار روانی می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهند و به ایجاد آفت کمک کنند.
- آسیب‌های فیزیکی به دهان: بریدگی‌ها یا زخم‌هایی که در نتیجه گاز گرفتن زبان یا استفاده از مسواک زبر به وجود می‌آیند می‌توانند باعث بروز آفت شوند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی مانند دوران قاعدگی می‌توانند باعث افزایش بروز آفت‌ها شوند.
- رژیم غذایی ناسالم: کمبود ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین B12، فولیک اسید، و آهن) یا مصرف غذاهای تند، شور یا اسیدی می‌تواند عامل ایجاد آفت باشد.
- اختلالات ایمنی: بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری کرون یا سلیاک می‌توانند باعث بروز آفت‌های دهانی شوند.
- عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی: برخی از عفونت‌ها نیز ممکن است باعث بروز آفت‌های دهانی شوند.
نکته: اگر التهابی در دهان شما ایجاد شده است که پس از چند روز به صورت خود به خود از بین نرفت، پیشنهاد می‌کنیم این مشکل را با پزشک متخصص در جریان بگذارید تا مراحل درمان دارویی و یا سایر روش‌های درمانی به سرعت انجام شوند.
2. زگیل دهانی (Oral Warts)؛ علت بروز زگیل دهانی ویروس پاپیلومای انسانی است
زگیل‌های دهانی به دلیل عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. این ویروس‌ها از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا از طریق تماس با سطحی که ویروس در آن قرار دارد، منتقل می‌شوند. علل و عوامل اصلی بروز زگیل دهانی عبارتند از:
- ویروس HPV: زگیل‌های دهانی ناشی از ایجاد عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با پوست یا غشاهای مخاطی فرد آلوده منتقل میشود.
- رابطه جنسی دهانی: تماس مستقیم با ناحیه دهان و اندام تناسلی آلوده به HPV می‌تواند باعث ایجاد زگیل‌های دهانی شود.
- ضعف سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران HIV مثبت یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند) ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به زگیل‌های دهانی باشند.
- تماس مستقیم با زگیل‌های دیگر: تماس مستقیم با زگیل‌های پوستی یا دهانی فرد آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس شود.
نکته: در صورت مشاهده هرگونه التهاب یا برجستگی در ناحیه دهان، توصیه میشود با پزشک یا دندان‌پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیق‌تر و درمان مناسب‌تری دریافت کنید.
راهکار درمانی برای آفت و زگیل دهانی چیست؟ درمان خانگی، دارویی، تخصصی
آفت‌ها معمولاً بین ۷ تا ۱۰ روز خود به خود بهبود می‌یابند و درمان‌های مختلف، بیشتر برای تسکین درد هستند. همچنین جلوگیری از استرس و مراقبت از دهان در برابر آسیب‌های احتمالی با رعایت بهداشت روزانه اهمیت زیادی دارد. مدت زمان لازم برای بهبودی و یا رفع کامل این دو بیماری، دیگر تفاوت آفت دهان و زگیل دهانی است. بهبود زگیل دهان به درمان‌های طولانی‌تر و مکرر نیاز دارد و در صورت عدم درمان، احتمال گسترش ویروس وجود دارد
| نوع درمان | شرح درمان |
| درمان‌های خانگی | دهان‌شویه نمک (حل شده در آب گرم) برای تسکین درد و ضدعفونی کردن دهان. |
| داروهای آفت دهانی | دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده مانند کلرهگزیدین برای کاهش عفونت.داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد.کرم‌های کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و تسکین درد. |
| درمان‌های پزشکی آفت دهانی | درمان‌های موضعی مانند گلیسیرین برای تسکین درد و التهاب.در مواقع شدید یا مکرر، استفاده از داروهای سیستمیک تجویز میشود. |
| داروهای زگیل دهانی | پمادهای ضد ویروسی مانند پودوفیلین یا ایمیکویمود برای درمان زگیل‌ها.داروهای ضد ویروسی تجویزی برای از بین بردن زگیل‌ها. |
| کریوتراپی (فریز کردن زگیل‌ها) برای از بین بردن آن‌ها.استفاده از لیزر برای از بین بردن زگیل‌ها.در موارد مقاوم به درمان، ممکن است جراحی برای برداشتن زگیل‌ها انجام شود. |
نکته: مصرف غذاهای ملایم مانند ماست، سوپ‌های نرم، پوره سیب‌زمینی و پوره سبزیجات و اجتناب از مواد تحریک‌کننده (مثل غذاهای تند و اسیدی) در سرعت بهبود آفت و زگیل دهان موثر است. همچنین دیگر تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در این است که امکان درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین و داروهای مشابه که پزشک تجویز نموده است نیز وجود دارد.
مبتلا به آفت دهانی شده‌ایم یا زگیل دهانی؟ یک توضیح مختصر و کامل
در حالت کلی، اگر شما یک زخم دردناک و صاف دارید که مرکز آن سفید یا زرد و اطراف آن قرمز است، احتمالاً آفت دهانی دارید. اما اگر برآمدگی گوشتی، زبر یا برجسته مشاهده کنید که معمولاً بدون درد است، احتمالا به زگیل دهانی مبتلا شده‌اید. در صورتی که شک دارید یا علائم شما شدید یا طولانی شده است، بهتر است به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق‌تری دریافت کنید.
تفاوت آفت دهان با زگیل دهانی در ظاهر، نوع علائم و مدت زمانی بهبودی مشخص هستند. پیشنهاد می‌کنیم اگر علائم زگیل دهانی را مشاهده نمودید، از درمان خودسرانه و استفاده از داروهایی که توسط پزشک متخصص تجویز نشده‌اند به شدن خودداری کنید.
سوالات متداول کاربران:
1. آیا آفت دهانی مسری است؟
خیر، آفت دهانی مسری نیست. این بیماری به دلیل التهاب و زخم‌های داخل دهان ایجاد میشود و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. آفت‌ها معمولاً به دلیل استرس، تغذیه نامناسب، یا آسیب به بافت‌های دهان به وجود می‌آیند.
2. آیا زگیل دهانی خطرناک است؟
در اکثر موارد، زگیل دهانی خطرناک نیست و به خودی خود ایجاد آسیب نمی‌کند. اما اگر زگیل‌ها به طور مکرر ایجاد شوند یا در نواحی خاصی از دهان ظاهر شوند، ممکن است به مشکلات در خوردن، صحبت کردن یا تنفس منجر شوند. از طرف دیگر، زگیل‌های دهانی ناشی از ویروس HPV هستند که ممکن است در برخی موارد باعث ایجاد سرطان در نواحی خاص دهان شود (به خصوص در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند).
3. آیا درمان‌های خانگی برای زگیل دهانی موثر هستند؟
تفاوت آفت دهانی با زگیل دهان در درمان خانگی هم مشخص است. برخی درمان‌های خانگی برای کاهش علائم زگیل دهانی ممکن است کمک‌کننده باشند، اما به هیچ عنوان جایگزین درمان‌های پزشکی نمی‌شوند. از جمله درمان‌های خانگی می‌توان به استفاده از روغن درخت چای (با احتیاط)، سرکه سیب رقیق‌شده یا گلیسیرین برای تسکین زگیل‌ها اشاره کرد. با این حال، بهترین روش برای درمان زگیل‌های دهانی، مراجعه به پزشک یا دندان‌پزشک است تا درمان‌های مناسب مانند کرایوتراپی (فریز کردن) یا برداشتن زگیل‌ها انجام شود.
4. آیا زگیل دهانی نیاز به درمان پزشکی دارد؟
اگرچه زگیل‌های دهانی در بسیاری از موارد بدون درمان خاصی به خودی خود بهبود می‌یابند، اما در برخی از موارد ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.
5. آیا آفت دهانی می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تر منجر شود؟
آفت دهانی به خودی خود معمولاً یک بیماری بی‌خطر است که به تدریج بهبود می‌یابد و هیچ‌گاه به بیماری‌های جدی‌تری منجر نمی‌شود. این زخم‌ها معمولاً پس از ۷ تا ۱۰ روز بهبود پیدا می‌کنند و هیچ‌گونه عواقب جدی برای سلامت فرد ایجاد نمی‌کنند. با این حال، در موارد نادر، اگر فرد دچار آفت‌های مکرر و شدید شود یا علائم دیگری مانند تب، تورم غدد لنفاوی یا خستگی شدید را تجربه کند، این می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر باشد.
در چنین مواردی، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت اصلی بروز آفت‌ها شناسایی شود و درمان مناسب انجام شود. همچنین، اگر زخم‌ها با علائم دیگری مانند خونریزی یا عفونت همراه شوند، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
